I. DÀN Ý
1. Mở bài:
- Tâm trạng chung của người chinh phụ là nhớ nhung, sầu muộn.
2. Thân bài:
* Những biểu hiện cụ thể:
- Sốt ruột mong chờ tin tức của chồng, đứng ngồi không yên.
- Đêm đêm thao thức, một mình một bóng bên đèn.
- Thấm thía nỗi cô đơn, buồn tủi cho thân phận.
- Nỗi nhớ nhung làm cho cả tâm hồn lẫn thể xác héo hắt.
- Luôn linh cảm đến sự tan vỡ, chia lìa của hạnh phúc lứa đôi.
- Muốn gửi lòng theo gió đông, đến với người chinh phu chốn sa trường.
- Bất bình vì cuộc chiến tranh đã gây ra đau khổ cho bao người.
3. Kết bài:
- Sự chờ mong trong vô vọng khiến lòng bồn chồn khắc khoải không yên.
- Khung cảnh hiu quạnh xung quanh càng gợi dậy nỗi buồn thương không dứt.
II. BÀI LÀM
Kể từ ngày chồng tôi ra trận cho đến nay, thấm thoắt mà đã mấy tuần trăng. Vắng chàng, nhà cửa trống trải đến lạnh lùng. Ngày ngày, tôi lặng lẽ dạo quanh hiên, nỗi buồn như nặng trĩu từng bước chân. Tôi mong được nghe một tiếng chim thước ríu rít báo tin vui có người đi xa trở về nhưng không hề có. Ngồi trong rèm thưa, tôi hết kéo rèm lên lại buông rèm xuống, sốt ruột ngóng đợi chàng mà trên con đường thiên lí vẫn chẳng thấy xuất hiện bóng dáng thân yêu.
Đêm đêm, họa có ngọn đèn chong hiểu được lòng tôi, nhưng đèn cũng chẳng thể hiểu thấu nỗi đớn đau đang vò xé tâm can tôi. Một mình một bóng bên đèn, tôi thấm thía nỗi cô đơn, thầm thương thân trách phận, tiếc cho mối duyên tình dang dở. Nỗi buồn không thể san sẻ cùng ai khiến tôi nói chẳng nên lời.
Thao thức suốt năm canh, ngoài kia đã eo óc tiếng gà báo sáng. Cây hoè phất phơ rủ bóng bốn bên cũng đã hiện rõ dần qua màn sương sớm. Xa chồng, tôi cảm thấy mỗi giờ trôi qua đằng đẵng tựa một năm và mối sầu thì dằng dặc như sông, như biển. Nỗi cô đơn day dứt lòng tôi, làm tan nát trái tim tôi. Mỗi lần thắp hương nguyện cầu cho chàng sớm trở về, hồn tôi lại đắm chìm trong mối suy tư, khắc khoải. Mỗi lần gượng soi gương, thấy vẻ mặt bơ phờ vì âu lo, vì không trang điểm, tôi lại tự hỏi: “Chồng ta đang ở chốn sa trường hiểm nguy, sống chết cách nhau gang tấc, vậy thì ta làm đẹp với ai?”. Nghĩ đến đấy, nước mắt tôi lại lã chã tuôn rơi.
Nhớ lại những ngày vợ chồng sum họp bên nhau, vui vầy hạnh phúc, tôi muốn gảy khúc đàn ca ngợi tình yêu, nhưng rồi dây uyên ngại đứt, phím loan ngại chùng, linh cảm những điềm chẳng lành về sự dở dang, tan vỡ. Thôi thì đành gửi lòng này theo ngọn gió đông để làm dịu mát lòng chàng trong cơn binh lửa, dẫu biết rằng chưa chắc gió đã thổi tới tận miền non Yên xa xôi. Chàng ơi! Chàng có biết nỗi nhớ chàng của thiếp thăm thẳm tựa như đường lên tới trời cao?!
Tôi muốn thét lên cho thấu tận trời xanh vì sao mà tôi phải chịu cảnh lẻ loi đơn chiếc trong lúc đầu xanh tuổi trẻ? Vì sao mà hạnh phúc lứa đôi phải chia lìa, dang dở? Nhưng chắc chắn là trời cao không thể thấu nên có hỏi cũng chỉ nhận được sự im lặng mà thôi. Những lời thống thiết của tôi sẽ tan biến vào thinh không vô vọng.
Ngày lại ngày qua, tôi sống trong đợi chờ, khắc khoải. Tâm trạng tôi lúc nào cũng đau đáu nỗi thương nhớ khôn khuây. Khung cảnh quạnh quẽ, đìu hiu xung quanh càng khiến cho lòng tôi đau đớn. Cành cây sương đượm, tiếng trùng rỉ rả trong cơn mưa lạnh như khơi gợi bao nỗi đoạn trường!