I. DÀN Ý
1. Mở bài:
- Đang ở nhà trên đất của Tào Tháo, nghe tin Lưu Bị hiện ở Nhữ Nam nên Quan Công vội đưa hai phu nhân của Lưu Bị đi tìm.
- Đến Cổ Thành, Quan Công hỏi thăm biết Trương Phi đang ở trong đó bèn sai Tôn Càn vào báo tin.
2. Thân bài:
* Cuộc gặp gỡ đầy kịch tính giữa hai anh em kết nghĩa:
- Trương Phi tưởng Quan Công đã phản bội nên không thèm tiếp đón mà mặc giáp, vác xà mâu, dẫn một ngàn quân ra nghênh chiến.
- Trương Phi sỉ mắng và đòi giết Quan Công.
- Quan Công và mọi người cùng đi hết sức thanh minh, nhưng Trương Phi không tin.
- Tướng Tào là Sái Dương dẫn quân truy đuổi để hỏi tội Quan Công, Trương Phi càng hiểu lầm là Quan Công đến bắt mình nộp cho Tào Tháo.
- Quan Công nói với Trương Phi là sẽ chém Sái Dương để tỏ lòng thành thực.
- Trương Phi ra điều kiện khắt khe là sau ba hồi trống, Quan Công phải chém được đầu Sái Dương.
- Sau một hồi trống, đầu Sái Dương đã lăn xuống đất.
- Quan Công bắt được tên lính cầm cờ, hắn kể lại đầu đuôi mọi chuyện.
3. Kết bài:
* Quan Công được giải oan:
- Tên lính cầm cờ bị bắt đã kể sự thật cho Trương Phi nghe.
- Hai phu nhân kể về những ngày Quan Công nương náu, tạm hàng trên đất Tào, chờ cơ hội đi tìm Lưu Bị.
- Trương Phi nghe xong, cảm động khóc và thụp lạy Quan Công.
- Anh em gặp gỡ mừng mừng tủi tủi.
II. BÀI LÀM
Đang sống nhờ trên đất Ngụy của Tào Tháo, một hôm, nghe tin anh cả là Lưu Bị hiện ở Nhữ Nam, tôi vội đưa hai chị dâu lên đường đi tìm. Đi được vài ngày, trông xa xa trên đỉnh núi có một toà thành, tôi bèn hỏi thăm thì được người ta cho biết đó là Cổ Thành. Cách đây vài tháng, có một tướng dẫn theo vài chục quân kị đến đuổi quan huyện, chiếm lấy thành, mộ lính tậu ngựa, tích trữ lương thảo, nay đã có tới ba ngàn quân. Xung quanh vùng, không ai dám chống lại. Hỏi ra, biết là Trương Phi nên tôi vui mừng khôn xiết, liền sai Tôn Càn vào thành báo tin, bảo Trương Phi ra đón hai chị.
Trương Phi nghe xong, chẳng nói chẳng rằng, lập tức mặc áo giáp, vác xà mẫu, dẫn theo một ngàn quân, đi tắt ra cửa Bắc. Tôn Càn thấy lạ cũng ra theo. Tôi giao thanh long đao cho Châu Thương cầm rồi vội tế ngựa lại đón. Những tưởng Trương Phi sau bao ngày xa cách cũng sẽ mừng rỡ được gặp nhau, đâu ngờ trước mắt tôi là một Trương Phi mắt trợn tròn xoe, râu hùm vểnh ngược, hò hét như sấm và múa tít cây xà mâu, chạy lại định đâm tôi.
Tôi giật mình vội tránh mũi mâu rồi hỏi: “Hiền đệ cớ sao lại như thế, há quên nghĩa vườn đào ru?”. Trương Phi hầm hầm quát: “Mày đã bội nghĩa, còn mặt mũi nào đến gặp tao nữa?”. Tôi ngạc nhiên vặn lại: “Thế nào là bội nghĩa?”. Trương Phi chỉ thẳng vào mặt tôi, sỉ mắng không tiếc lời: “Mày bỏ anh, hàng Tào Tháo, được phong hầu tứ tước, nay lại đến đây đánh lừa tao! Phen này tao quyết liều sống chết với mày!”.
Tôi vẫn cố giữ bình tĩnh phân trần: “Chuyện này em không biết, ta cũng khó nói. May có hai chị ở đây, em đến mà hỏi!”. Hai phu nhân thấy thế, vội vàng kéo màn xe, gọi: “Chú Ba sao lại thế?”. Trương Phi vẫn đang trong cơn nóng giận, vội xua tay: “Xin hai chị hãy thong thả, để tôi giết thằng phụ nghĩa này đã, rồi sẽ mời hai chị vào thành”.
Cam phu nhân nói: “Khoan đã chú Ba! Chớ hấp tấp mà làm càn bây giờ! Chú Hai không biết tin tức mọi người nên phải tạm nương mình bên đất Tào. Nay biết anh nhà ở Nhữ Nam, đã không ngại hiểm trở, đưa bọn ta đến đây. Chú không được nghĩ lầm như thế!”. Mi phu nhân cũng phụ hoạ: “Chú Hai trước ở Hứa Đô, thực là bất đắc dĩ”. Nghe hai chị dâu thanh minh giúp, tôi cũng đỡ lo vì nghĩ rằng Trương Phi sẽ tin lời mà bớt nóng nảy đi chăng. Nhưng Trương Phi vẫn khăng khăng: “Hai chị bị lừa dối đấy! Trung thần thà chịu chết không chịu nhục. Có lẽ đâu đại trượng phu lại thờ hai chủ?”. Tôi đành năn nỉ: “Hiền đệ đừng nói vậy, oan uổng quá!”. Tôn Càn bênh vực tôi: “Vân Trường đến đây là cốt để tìm tướng quân”. Trương Phi mắng té tát: “Mày cũng nói láo, nó đâu có bụng tốt, nó lại đây là để bắt ta đó!”. Tôi vẫn tiếp tục thanh minh: “Nếu ta định đến bắt em, tất phải mang theo quân mã chứ ?”. Tức thì, Trương Phi trỏ tay ra đằng xa, rồi hất hàm hỏi: “Không phải quân mã thì là gì kia?”. Tôi nhìn theo, quả nhiên thấy bụi bay mù trời, một toán quân mã khá đông đang tiến đến gần, cờ hiệu phấp phới chính là cờ của Tào Tháo.
Trương Phi đỏ mặt tía tai, quát: “Bây giờ còn chối nữa thôi?”. Lúc này, tôi rơi vào thế tình ngay lí gian, chẳng biết làm sao cho Trương Phi hiểu, đành nói: “Hiền đệ hãy khoan, xem ta chém đầu tên tướng ấy để tỏ lòng thực của ta!”. Trương Phi bằng lòng và ra điều kiện: “Nếu mày quả có lòng thực, ta đánh ba hồi trống, mày phải chém được tên tướng ấy!”.
Tôi nhận lời. Lát sau, quân Tào kéo đến. Tướng Sái Dương dẫn đầu, vác đao tế ngựa xông đến quát to: “Mày giết cháu ngoại tao là Tần Kì, lại trốn đến đây. Tao phụng mệnh Thừa tướng đến bắt mày!”. Tôi không thèm đáp, múa long đao xô lại. Trương Phi thẳng cánh đánh trống. Chưa dứt một hồi, đầu Sài Dương đã lăn dưới đất. Quân Tào sợ hãi bỏ chạy tan tác. Tôi bắt được một tên lính cầm cờ hiệu, liền hỏi chuyện đầu đuôi. Tên lính thưa rằng Sái Dương nghe tin tôi giết Tần Kì, cháu ngoại hắn, bèn nổi giận đùng đùng đòi đi tìm tôi để hỏi tội nhưng Tào Tháo không cho. Trên đường sang Nhữ Nam đánh Lưu Tích, tình cờ hắn biết tôi ở Cổ Thành nên kéo đến trả thù.
Tôi đưa tên lính ấy đến kể đầu đuôi mọi chuyện cho Trương Phi nghe. Trương Phi dò hỏi rất kĩ về thời gian tôi ở Hứa Đô. Bấy giờ, Trương Phi mới tin lời tôi là thực, liền mở cửa mời hai chị vào thành. Cam phu nhân và Mi phu nhân kể lại tất cả những gì mà tôi đã phải trải qua. Trương Phi nghe xong, rỏ nước mắt, thụp lạy tôi. Tôi đỡ chú ấy lên. Hai anh em ôm chặt lấy nhau, mừng mừng tủi tủi.