Bài 47. SỰ TẠO ẢNH TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNH

A- KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Nguyên tắc cấu tạo của máy ảnh

- Mỗi máy ảnh đều có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.

- Máy ảnh hiện đại ngày nay là máy ảnh kĩ thuật số. Khi ta chụp ảnh, các tín hiệu về ảnh được ghi trên một cái "các", đóng vai trò như một cái đĩa mềm của máy vi tính. Nhờ đó ta có thể xem ảnh ngay sau khi chụp qua chiếc màn hình nhỏ gắn trên máy, hoặc đưa lên màn ảnh lớn nếu kết nối máy ảnh đó với máy vi tính hay một máy chiếu video.

2. Ảnh trên phim là ảnh thật, ngược chiều và nhỏ hơn vật.

B – HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI TRONG SGK VÀ GIẢI BÀI TẬP TRONG SBT

C1. Ảnh của vật trên tấm kính mờ (đóng vai trò của phim) trong mô hình máy ảnh là ảnh thật, ngược chiều và nhỏ hơn vật.

C2. Hiện tượng thu được ảnh thật của vật thật trên tấm kính mờ của mô hình máy ảnh chứng tỏ vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ.

C3. Vẽ ảnh của một vật đặt trước máy ảnh trên hình 47.1.

- Từ B, dựng tia đi song song với trục chính tới vật kính tại I, tia ló (1) sẽ đi qua tiêu điểm F';

- Từ B, dựng tia đi qua quang tâm O, tia ló (2) tiếp tục truyền thẳng không đổi hướng. Tia (1) và (2) giao nhau tại B'.

- B' là ảnh của điểm B. Từ B' hạ đường vuông góc với trục chính, cắt trục chính tại A'. Vậy A'B' là ảnh của AB tạo bởi vật kính.

C4. Dựa vào hình 47.1, tính tỉ số giữa chiều cao của ảnh với chiều cao của vật.

Xét $\Delta$ ABO đồng dạng với $\Delta$A'B'O, ta có hệ thức :

C6. Áp dụng kết quả của C4 ta có :

Chú ý : Khi làm bài kiểm tra ta phải dựng ảnh, xét cặp tam giác đồng dạng rồi mới viết hệ thức và tính toán.

47.1. C.

47.2. a - 3; b - 4; c - 2; d - 1.

47.3. Dựa vào hình 47.1 để tính d'.

Tương tự cách tính ở câu C6 ta có :

47.4*. a) Dựng ảnh tương tự hình 47.1.

b) Xét $\Delta$F'A'B' đồng dạng với $\Delta$FOI ta có hệ thức:

mặt khác d' = OA' = F'O + F'A'= f + f$\large \frac{d'}{d}$

Thay số vào ta tính được d' $\approx$ 5,08 cm.

47.5*. a) Vẽ hình tương tự như hình 47.1.

b) Vận dụng cách tính ở câu C6 và bài 47.4* ta tính được h' $\approx$ 2,03 cm.

Chú ý : Các bài tập phần này chỉ cần tính gần đúng vì ta đo trên hình vẽ rồi tính tỉ lệ.

47.6. D.

47.7. A.

47.8. B.

47.9. D.

47.10. D.

47.11. a - 4; b - 3; c - 2; d -1;

47.12. a – 3; b - 4; c - 1; d - 2.

C- BÀI TẬP BỔ SUNG

47a. Ảnh tạo bởi vật kính trong máy ảnh và ảnh mà ta nhìn thấy trên màn hình sau lưng các máy ảnh kỹ thuật số khi chụp ảnh có đặc điểm gì giống nhau, khác nhau?

47b. Dùng máy ảnh để chụp ảnh một vật cao 1 m. Ảnh hiện lên trên phim cao 2 cm. Khoảng cách từ vật kính đến phim là 5 cm. Tính khoảng cách từ vật đến vật kính máy ảnh.

HƯỚNG DẪN GIẢI

47a.

47b. Tương tự bài 47.3, dựa vào hình vẽ 47.1 ta tính được d = 250 cm.