BÀI 27: THIÊN NHIÊN CHÂU PHI (Tiếp theo)
3. Khí hậu
Câu hỏi: Dựa vào kiến thức đã học, kết hợp quan sát các hình 26.1 và 27.1, giải thích vì sao:
+ Châu Phi là châu lục nóng?
+ Khí hậu châu Phi khô, hình thành những hoang mạc lớn?
* Trả lời:
So sánh phần đất liền giữa hai chí tuyến với phần đất liền từ chí tuyến Bắc đến bờ biển Địa Trung Hải và phần đất liền từ chí tuyến Nam đến bờ biển phía Nam châu Phi, cho thấy: phần lớn lãnh thổ châu Phi nằm giữa hai chí tuyến nên châu Phi là châu lục nóng.
Quan sát hình 27.1, vị trí đường chí tuyến bắc: chí tuyến bắc đi qua chính giữa Bắc Phi nên quanh năm chịu ảnh hưởng của áp cao cận chí tuyến, thời tiết ổn định, không có mưa.
Phía Bắc của Bắc Phi là lục địa Á - Âu, chịu ảnh hưởng của khối khí chí tuyến lục địa khô ráo, khó gây ra mưa.
Lãnh thổ Bắc Phi rộng lớn, độ cao trên 200m, ít chịu ảnh hưởng của biển, vì vậy, khí hậu châu Phi khô, hình thành những hoang mạc lớn.
Câu hỏi: Quan sát hình 27.1, cho biết các dòng biển nóng, lạnh có ảnh hưởng tới lượng mưa các vùng ven biển châu Phi như thế nào?
* Trả lời:
Dòng biển lạnh Ca-na-ri chảy ven bờ biển Tây Bắc châu Phi, dòng biển lạnh Ben-ghe-la chảy ven bờ biển Tây Nam châu Phi, có lượng mưa ven bờ biển dưới 200mm.
Dòng biển nóng Ghi-nê, Xô-ma-li ảnh hưởng tới lượng mưa ven bờ biển từ 1.000 - 2.000mm.
4. Các đặc điểm khác của môi trường tự nhiên
Câu hỏi: Quan sát hình 27.2 (SGK, trang 86), nhận xét về sự phân bố của các môi trường tự nhiên ở châu Phi. Giải thích vì sao lại có sự phân bố như vậy?
* Trả lời:
Các môi trường tự nhiên của châu Phi nằm đối xứng qua xích đạo, do vị trí của châu Phi và phân bố lượng mưa nên có các kiểu môi trường: môi trường xích đạo ẩm, hai môi trường nhiệt đới, hai môi trường hoang mạc, hai môi trường Địa Trung Hải.
Câu hỏi: Quan sát hình 27.1, 27.2, dựa vào kiến thức đã học, nêu mối quan hệ giữa lượng mưa và lớp phủ thực vật ở châu Phi?
* Trả lời:
Lượng mưa ở châu Phi phân bố không đều, phân bố lượng mưa theo mùa, tạo nên môi trường tự nhiên khác biệt, lượng mưa dưới 200mm là môi trường hoang mạc. Từ 200 - 1.000mm là môi trường xavan, lượng mưa trên 1.000mm là môi trường xavan và rừng rậm nhiệt đới.
Sự phân bố lượng mưa theo mùa tạo nên những môi trường khác nhau ở châu Phi.
Câu hỏi: Xác định vị trí ranh giới của môi trường hoang mạc và môi trường nhiệt đới trên hình 27.2. Nêu đặc điểm của hai loại môi trường này. Giải thích tại sao hoang mạc lại chiếm diện tích lớn ở Bắc Phi?
* Trả lời:
- Xác định vị trí ranh giới của môi trường: Môi trường hoang mạc nằm giữa chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam (Ở Bắc Phi và Nam Phi), môi trường nhiệt đới nằm đối xứng qua đường xích đạo.
- Đặc điểm khí hậu môi trường hoang mạc: Khí hậu khắc nghiệt, mưa rất hiếm, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm rất lớn. Thực động vật nghèo nàn.
- Môi trường nhiệt đới: Lượng mưa từ 200 đến 1.000 mm, càng xa xích đạo, mưa càng giảm, rừng rậm nhường chỗ cho rừng thưa và xavan, cây bụi, tập trung nhiều động vật ăn cỏ.
- Hoang mạc chiếm diện tích lớn ở Bắc Phi vì: Chí tuyến Bắc đi qua chính giữa Bắc Phi nên quanh năm chịu ảnh hưởng của áp cao cận chí tuyến, vì vậy không có mưa. Khí hậu châu Phi khô, hình thành hoang mạc lớn nhất thế giới.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Hoang mạc Xahara nằm ở khu vực:
A. Đông Phi
B. Tây Phi
C. Bắc Phi
D. Nam Phi
Câu 2: Châu Phi có các môi trường tự nhiên nằm đối xứng qua xích đạo:
A. Môi trường xích đạo ẩm, môi trường nhiệt đới
B. Môi trường hoang mạc, môi trường địa trung hải
C. Cả A, B đều đúng
D. Cả A, B đều sai
Câu 3: Thảm thực vật chủ yếu của môi trường xích đạo ẩm:
A. Rừng thưa
B. Rừng rậm xanh quanh năm
C. Rừng cây bụi lá cứng
D. Cả A, B, C đều sai
Câu 4: Hai môi trường nào ở châu Phi có mùa đông mát mẻ và có mưa, mùa hạ nóng và khô, thảm thực vật là cây bụi lá cứng?
A. Hai môi trường nhiệt đới
B. Hai môi trường hoang mạc
C. Hai môi trường địa trung hải
D. Cả A, B, C đều sai
Câu 5: Hai môi trường địa trung hải nằm ở:
A. Cực Bắc của châu Phi
B. Cực Nam của châu Phi
C. Cả A, B đều đúng
D. Cả A, B đều sai
ĐÁP ÁN
Câu 1: C
Câu 2: C
Câu 3: B
Câu 4: C
Câu 5: C