7. a) Giống nhau giữa nội dung văn bản tự sự ở lớp 9 với các lớp dưới:
- Sự kết hợp giữa tự sự với biểu cảm và miêu tả nội tâm, giữa tự sự với lập luận.
b) Khác nhau: có thêm một số nội dung mới trong văn bản tự sự như:
- Đối thoại và độc thoại nội tâm trong tự sự.
- Người kể chuyện và vai trò của người kể chuyện trong tự sự.
(Vậy nội dung trong chương trình 9 vừa lặp lại, vừa nâng cao cả về kiến thức lẫn kĩ năng).
8. Trong một văn bản mặc dù có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, lập luận nhưng vẫn gọi đó là văn bản tự sự. Vì các yếu tố miêu tả, lập luận, biểu cảm chỉ là những yếu tố bổ trợ nhằm làm nổi bật phương thức chính là phương thức tự sự. Khi gọi tên một văn bản, người ta căn cứ vào phương thức biểu đạt chính của văn bản đó. Trong thực tế khó có một văn bản nào đó chỉ vận dụng một phương thức biểu đạt duy nhất.
9. Đánh dấu X vào các ô trống mà kiểu văn bản chính có thể kết hợp với các yếu tố tương ứng trong nó.
STT | Kiểu văn bản chính | Các yếu tố kết hợp với văn bản chính | |||||
Tự sự | Miêu tả | Lập luận | Biểu cảm | Thuyết minh | Điều hành | ||
1 | Tự sự | × | × | × | × | ||
2 | Miêu tả | × | × | × | |||
3 | Lập luận | × | × | × | |||
4 | Biểu cảm | × | × | × | |||
5 | Thuyết minh | × | × | ||||
6 | Điều hành |
10. Một số tác phẩm tự sự được học trong sách giáo khoa Ngữ văn từ lớp 6 đến lớp 9 không phải bao giờ cũng phân biệt rõ bố cục ba phần: Mở bài, Thân bài và Kết luận. Tuy vậy, bài viết Tập làm văn kể chuyện của học sinh vẫn phải có đủ ba phần đã nêu, bởi vì khi còn ngồi trên ghế nhà trường, học sinh đang trong giai đoạn luyện tập, phải rèn luyện theo những yêu cầu của nhà trường.
11. Những kiến thức và kĩ năng về kiểu văn bản tự sự của phần Tập làm văn đã soi sáng thêm rất nhiều cho việc đọc - hiểu văn bản - tác phẩm văn học tương ứng trong sách giáo khoa Ngữ văn. Chẳng hạn, khi học về các yếu tố đối thoại và độc thoại nội tâm trong tự sự, các kiến thức về tập làm văn đã giúp cho người học hiểu sâu hơn các đoạn trích Truyện Kiều cũng như truyện ngắn Làng của Kim Lân.
12. Ngược lại, những kiến thức và kĩ năng về các tác phẩm tự sự của phần đọc - hiểu văn bản và phần tiếng Việt tương ứng đã giúp em học tốt hơn khi làm bài văn kể chuyện. Chẳng hạn, các văn bản tự sự trong sách Ngữ văn đã cung cấp cho em các đề tài, nội dung và cách kể chuyện, cách dùng các ngôi kể, người kể chuyện, cách dẫn dắt, xây dựng và miêu tả nhân vật, sự việc...