I. DÀN Ý

1. Mở bài:

- Con Rồng, cháu Tiên là thiên thần thoại đứng đầu trong kho tàng cổ tích Việt Nam.

- Truyện nhằm giải thích và tôn vinh nguồn gốc cao quý của dân tộc Việt.

2. Thân bài:

* Hình tượng Lạc Long Quân và Âu Cơ:

+ Lạc Long Quân: là con trai của thần Long Nữ ở Đông Hải, thân hình Rồng, sống được cả dưới nước và trên cạn, sức khoẻ vô địch, có nhiều phép lạ. Thần giúp dân trừ khử các loài yêu quái, lại dạy cho dân cách trồng trọt, chăn nuôi và cách ăn ở...

+ Âu Cơ: là Tiên nữ, dòng họ Thần Nông, sống ở vùng núi cao phương Bắc. Nàng đẹp tuyệt trần, thích đi thăm đây đó...

* Mối duyên kì ngộ giữa Lạc Long Quân và Âu Cơ:

+ Hai người gặp nhau ở vùng đất Lạc có nhiều hoa thơm cỏ lạ.

+ Rồng (dưới biển), gặp Tiên (non cao), kết thành chồng vợ. Đây là biểu tượng của sự kết hợp giữa các thành phần dân tộc chính ở miền xuôi và miền ngược tạo nên dân tộc Việt.

* Cuộc sinh nở kì lạ của Âu Cơ:

+ Âu Cơ có mang, ít lâu sau sinh ra cái bọc một trăm trứng, nở thành một trăm người con khôi ngô, tuấn tú...

+ Hình ảnh cái bọc trăm trứng mang ý nghĩa thiêng liêng, khẳng định tất cả các dân tộc sống trên đất Lạc Việt đều là con từ một mẹ sinh ra (đồng bào).

* Cuộc chia tay giữa Lạc Long Quân và Âu Cơ:

+ Không thể sống lâu trên cạn, Lạc Long Quân đành chia tay với Âu Cơ, trở về biển Đông, đem theo năm mươi người con. Chi tiết này giải thích sự phân bố vùng định cư của các dân tộc trên đất Việt.

+ Lời dặn của Lạc Long Quân: Khi cần giúp đỡ thì cứ nhắn gọi... thể hiện tình thương yêu, đoàn kết giữa các dân tộc miền xuôi, miền ngược... Điều này đã thành truyền thống tốt đẹp suốt mấy ngàn năm.

* Sự hình thành của đất nước Lạc Việt trong buổi bình minh của lịch sử:

+ Người con trưởng của Lạc Long Quân và Âu Cơ được tôn làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu (Phú Thọ ngày nay). Đặt tên nước là Văn Lang. Cha chết truyền ngôi cho con, cứ thế qua nhiều đời...

+ Triều đình có tướng văn, tướng võ...

3. Kết bài:

- Truyện Con Rồng, cháu Tiên thể hiện lòng tự hào, tự tôn dân tộc.

- Khẳng định tất cả các dân tộc sống trên đất Việt đều là anh em ruột thịt cùng một mẹ sinh ra.

- Mỗi người dân Việt dù sống ở bất cứ nơi đâu cũng luôn ghi nhớ mình là con cháu của các vua Hùng, dòng giống Rồng Tiên.

II. BÀI LÀM

Trong kho tàng truyện cổ dân gian Việt Nam, em rất thích truyện Con Rồng, cháu Tiên. Truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên hay Sự tích trăm trứng, Lạc Long Quân và Âu Cơ... vốn là một thần thoại có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo như các nhân vật thần linh có nhiều phép lạ và hình tượng cái bọc trăm trứng... đã biến nó thành một truyền thuyết hay và đẹp vào bậc nhất, nhằm giải thích và suy tôn nguồn gốc giống nòi cao quý của dân tộc Việt.

Lạc Long Quân và Âu Cơ là sản phẩm của trí tưởng tượng hồn nhiên, phong phú của người xưa. Hình tượng Lạc Long Quân và Âu Cơ được dệt nên từ những chi tiết lạ thường.

Lạc Long Quân là con trai của thần Long Nữ ở Đông Hải (biển Đông); còn Âu Cơ thuộc dòng họ Thần Nông, sống ở vùng núi cao phương Bắc. Mỗi thần có một vẻ đẹp riêng. Vẻ đẹp của Lạc Long Quân được nhấn mạnh là vẻ đẹp của tài năng. Thần có thân hình Rồng, sống được cả dưới nước lẫn trên cạn, sức khoẻ vô địch, có nhiều phép lạ, trấn áp được lũ yêu quái (Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh) làm hại dân lành. Thần lại có lòng thương người, thường dạy dân cách trồng trọt, chăn nuôi và cách ăn ở.

Âu Cơ là Tiên nữ xinh đẹp tuyệt trần. Nàng thích đi đây đi đó. Nghe nói vùng đất Lạc có nhiều hoa thơm cỏ lạ, nàng bèn tìm đến thăm và tình cờ gặp Lạc Long Quân ở đó.

Câu chuyện hấp dẫn người nghe bởi những chi tiết ngẫu nhiên lạ lùng: Rồng dưới nước gặp Tiên trên non cao rồi yêu nhau, kết duyên thành vợ chồng. Đây là biểu tượng của sự kết hợp giữa hai thành phần chính trong cộng đồng mới hình thành của dân tộc Việt.

Đời Hùng Vương, cư dân Văn Lang chủ yếu là người Lạc Việt và Âu Việt. Họ thường xuyên quan hệ với nhau về kinh tế, văn hoá. Cuộc hôn nhân thần thoại giữa Lạc Long Quân và Âu Cơ phản ánh mối quan hệ và sự thống nhất giữa cư dân của hai bộ tộc này.

Truyện Con Rồng, cháu Tiên phản ánh sự hình thành của đất nước Lạc Việt trong buổi bình minh của lịch sử qua các chi tiết: Người con trưởng theo Âu Cơ được tôn lên làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu, đặt tên nước là Văn Lang. Triều đình có tướng văn, tướng võ... Khi cha chết thì truyền ngôi cho con trưởng, mười mấy đời truyền nối ngôi vua đều lấy danh hiệu Hùng Vương, không hề thay đổi.

Đây là thời kì mở đầu kỉ nguyên độc lập của người Việt, hay còn gọi là thời kì Hùng Vương dựng nước.

Nội dung truyện nhằm giải thích nguồn gốc dân tộc Việt là con Rồng, cháu Tiên. Tổ tiên ta là hai vị thần khoẻ mạnh, tài năng, xinh đẹp, đức độ. Cuộc hôn nhân giữa Long Quân - Âu Cơ như một mối lương duyên tiền định và kết quả thật lạ thường: Âu Cơ sinh ra cái bọc trăm trứng, nở thành một trăm người con hồng hào, đẹp đẽ... Đàn con không cần bú mớm mà tự lớn lên như thổi, mặt mũi khôi ngô, khoẻ mạnh như thần. Dấu ấn thần tiên được khắc sâu trong cuộc sinh nở này.

Hình ảnh cái bọc một trăm trứng mang ý nghĩa tượng trưng rất thiêng liêng. Nó khẳng định rằng tất cả các dân tộc sống trên đất Việt đều chung một mẹ sinh ra, do đó mối quan hệ giữa các dân tộc là mối quan hệ anh em thân thiết. Hai tiếng đồng bào (cùng một bọc) đã gợi lên đầy đủ và cảm động nghĩa tình keo sơn, máu thịt ấy.

Sự tích Lạc Long Quân chia tay với Âu Cơ, đem theo năm mươi con xuống biển, còn năm mươi người con theo mẹ lên núi, ngoài lí do kẻ ở trên cạn, người dưới nước, tính tình, tập quán khác nhau, khó mà ăn ở cùng nhau một nơi lâu dài còn nhằm giải thích sự phân bố vùng định cư của các dân tộc trên đất Lạc Việt. Ngay từ buổi đầu dựng nước, dân tộc ta đã tiến hành những cuộc sắp đặt giang sơn. Địa bàn đất nước rộng, các dân tộc đã biết phân chia nhau cai quản. Kẻ ở chốn núi rừng, kẻ đồng bằng, người biển cả... lập nghiệp khắp nơi, khắp chốn. Khi có việc quan trọng, lớn lao, họ lại tìm đến nhau, giúp đỡ lẫn nhau. Điều đó thể hiện truyền thống đoàn kết tốt đẹp trong suốt mấy ngàn năm lịch sử của dân tộc ta.

Con Rồng, cháu Tiên là một truyền thuyết đặc sắc trong kho tàng truyện cổ dân gian. Nó thể hiện lòng tự hào, tự tôn về nguồn gốc cao quý của dân tộc ta, đồng thời khẳng định và ca ngợi mối quan hệ gắn bó thân thiết cùng truyền thống đoàn kết tốt đẹp có từ lâu đời của các dân tộc anh em sống trên đất nước Việt Nam. Mỗi người chúng ta dù sinh sống ở bất cứ nơi đâu cũng luôn nhớ tới cội nguồn và tự hào là dòng giống Tiên Rồng, là con cháu của các vua Hùng.