1. Kiều Phương là cô bé gái có năng khiếu hội họa. Cả nhà rất vui và chăm chút cho tài năng của cô bé phát triển. Người anh trai Kiều Phương thì lại rất bực mình, luôn gắt gỏng cau có và khó chịu với em. Bức tranh dự thi quốc tế của Kiều Phương được giải nhất. Cô bé mời anh cùng đi nhận giải. Bức tranh “Anh trai tôi” đã làm cho người anh hối hận bởi thấy mình quá nhỏ nhen mà em gái mình lại có tâm hồn nhân hậu, hồn nhiên.

2. a) Nhân vật chính trong truyện là Kiều Phương, bởi vì mọi chi tiết, mọi nhân vật khác đều xoay quanh và làm rõ nhân vật này. Nếu không có Kiều Phương thì không có chuyện và ý đồ nghệ thuật của tác giả không thực hiện được.

b) Truyện được kể theo lời và theo ý nghĩ của người anh sau khi đã tỏ ra hối hận và cảm nhận được lòng độ lượng của em gái. Cho nhân vật khác kể về hành động, tính cách của nhân vật chính, truyện có giá trị khách quan hơn.

3. a) Diễn biến tâm trạng của người anh:

(1) Từ trước cho đến khi thấy em gái tự chế màu vẽ: người anh rất tò mò và hiếu kì (“Tôi bắt gặp; Tôi quyết định bí mật theo dõi...”).

(2) Khi tài năng hội họa của cô em gái được phát hiện: người anh mặc cảm, ghen tị với tài năng của cô em gái (Tôi luôn cảm thấy mình bất tài... → Tôi chỉ muốn gục xuống khóc... → chỉ cần một lỗi nhỏ của nó là tôi gắt um lên; xem trộm những bức tranh... lén lút một tiếng thở dài).

(3) Khi đứng trước bức tranh “Anh trai tôi” được giải nhất:

Người anh rất nhạy cảm, trung thực, nhận ra được hạn chế của bản thân (Tôi giật sững người ngỡ ngàng → hãnh diện → xấu hổ → nhìn như thôi miên...).

b) Khi tài năng hội họa của em gái mình được phát hiện, người anh có tâm trạng không thể thân ái với em gái được bởi “luôn thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài”. Hành động ngồi bên bàn học muốn gục xuống khóc; chỉ cần một lỗi nhỏ của em gái là gắt um lên và sau đó là xem tranh và nén tiếng thở dài cho thấy sự tự ti mặc cảm đã dẫn tới sự ghen tị nhỏ nhen ở người anh rất bất công với cô em gái của mình.

c) Tâm trạng “ngỡ ngàng”, là bởi quá bất ngờ; hãnh diện là bởi thấy mình rất đẹp, cả về mặt lí trí lẫn tâm hồn, khuôn mặt “tỏa ra một thứ ánh sáng rất lạ”; xấu hổ là do hối hận bởi mình không xứng đáng với tâm hồn và lòng nhân hậu của em gái mình.

4. Đoạn kết tác phẩm, người anh không trả lời câu hỏi mộc mạc của mẹ mà cậu ta lại hiểu câu nói đó một cách đầy ẩn ý. Cậu muốn mẹ hiểu mình đang hối hận và đã có thái độ hoàn toàn khác với người em nhân hậu. Rõ ràng người anh cũng có một tâm hồn nhạy cảm và trung thực biết nhận ra những điều chưa tốt ở mình.

5. Nhân vật cô em gái ở trong truyện rất hồn nhiên, vô tư (vui vẻ chấp nhận cái tên Mèo và còn dùng để xưng hô với bạn bè; sau khi chế bột màu, cô bé vui vẻ đi làm việc, vừa làm vừa hát).

- Tài năng:

+ Bé Quỳnh xem tranh và reo lên khe khẽ.

+ Chú Tiến Lê thẩm định cao.

+ Bố mẹ hào hứng mua sắm đồ vẽ.

+ Bức tranh được giải nhất quốc tế.

- Lòng độ lượng và nhân hậu:

• Để ý quan sát người anh của mình rất kĩ để đưa nhân vật vào khung vẽ khiến anh nghĩ em xét nét với mình.

• Khi biết tranh đạt giải nhất, cô bé lao vào ôm cổ anh, muốn anh đi nhận giải.

• Vẽ người anh rất đẹp có tâm hồn và lòng nhân hậu.

- Có lẽ điều khiến ta cảm mến nhân vật này nhất chính là lòng nhân hậu. Chính “Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài” này của cô bé đã cải hóa tính xấu của anh trai cô.

LUYỆN TẬP

1. Nhìn bức tranh vừa hao hao giống mình vừa như từ một thế giới cổ tích tuyệt vời nào đến, tôi ngờ ngợ. Mắt tôi như dán vào dòng chữ nắn nót của bé Kiều Phương đề ở góc tranh: “Anh trai tôi”. Tôi thật hãnh diện, nhưng ngay khi gặp cặp mắt tươi cười và cái kéo tay thân thiện nhõng nhẽo của em gái mình, tôi thấy mặt tê tê, máu kéo lên rần rật. Chẳng lẽ dưới mắt em gái tôi, một người anh luôn gắt gỏng, khinh khi mà rất ít tỏ ra thiện cảm với nó lại đẹp trong ánh sáng và trời xanh như thế.

Chắc hẳn không đoán ra được khuôn mặt đang thộn ra, đuồn đuỗn của anh nên Kiều Phương kéo tay tôi và dẩu môi:

- Anh không nhận ra mình ư?

Tôi ấp úng:

- Ừ, ừ, có... có...

Em gái tôi reo lên, khanh khách:

- Vậy phải chiêu đãi em kem li đấy nhé!

2. Có thể cùng một lớp nhưng thái độ của mỗi người sẽ khác nhau:

- Có nhiều người rất vui khi bạn mình đạt thành tích xuất sắc: niềm vui có thể ồn ào của những người bạn trai, lặng lẽ mà tế nhị của bạn gái; có thể biểu lộ bằng nói hay hành động.

- Một số ít ghen tị và buồn nhưng rồi sẽ tự mình thay đổi để cùng chung vui với bạn.