I. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?
1. Các câu này dùng để trần thuật
- Kể lại việc Dế Mèn không cho Dế Choắt đào thông ngách sang nhà mình.
- Tả: “Chú mày hôi thối như cú mèo”.
- Nêu ý kiến, thái độ thông qua câu nói.
2. Xác định chủ ngữ (C) và vị ngữ (V)
- Câu (1): Tôi (C) đã hếch răng lên (V1), xì một hơi rõ dài (V2).
- Câu (2): Tôi (C) mắng (V).
- Câu (3): Mày (C) thông ngách sang nhà ta? (V).
- Câu (4): Ý kiến này (C) dễ nghe nhỉ! (V).
- Câu (5): Chú mày (C1) hôi như cú mèo thế này (V1), ta (C2) nào chịu được (V2).
- Câu (6): Chú mày (C) im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi (V).
- Câu (7): Chú mày (C) đào tổ nông thì cho chết (V).
- Câu (8): Tôi (C) về (V1), không một chút bận tâm (V2).
3. Xếp các câu trên
a) Một cụm chủ vị: câu 2, 3, 4, 6, 7.
b) Câu do 2 hay nhiều cụm chủ vị sóng đôi tạo thành: câu 1, 5, 8.
II. LUYỆN TẬP
1. Câu trần thuật đơn
- Câu (1) Giới thiệu và tả ngày thứ năm trên đảo Cô Tô.
- Câu (2) Bầu trời Cô Tô (C) cũng trong sáng như vậy (V): miêu tả
Tất cả những câu này là câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu người, vật.
2. Cách giới thiệu nhân vật chính ở các truyện này không dùng câu trần thuật đơn (một C-V) mà dùng câu trần thuật ghép trình bày hai hay nhiều ý liên quan chặt chẽ với nhau.
Ví dụ: Hùng Vương thứ mười tám (C1) có một người con gái tên là Mị Nương (V1), người (C2) đẹp như hoa(V2), tính nết (C3) dịu hiền (V3)
3. Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau có tác dụng
a) Kể.
b) Tả và kể về nhân vật.