I.
1. Đọc các đoạn văn:
2. Trả lời câu hỏi:
a) Đặc điểm nổi bật của
Đoạn 1: Nhân vật Dế Choắt ốm yếu, xấu xí.
Đoạn 2: phong cảnh sông nước Cà Mau rộng lớn, hùng vĩ và đầy sức sống hoang dã.
Đoạn 3: ngày hội xuân của bầy chim bên cây gạo đỏ.
b) Ghi lại những từ ngữ và hình ảnh ở 3 đoạn.
- Xem Ghi nhớ trang 28.
c) – Liên tưởng và so sánh:
Đoạn 1:
• Người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.
• Cánh ngắn củn như người cởi trần mặc áo gi-lê.
• Mặt mũi lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ (giống kẻ mất hồn, giống người điên, khùng).
Đoạn 2:
• Kênh rạch chi chít như mạng nhện.
• Nước ầm ầm như thác.
• Rừng đước như hai dãy trường thành.
Đoạn 3:
• Cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim.
• Cây gạo sừng sững như tháp đèn khổng lồ.
• Hoa là lửa; búp là nến...
• Bầy chim gọi nhau trò chuyện, trêu ghẹo, tranh cãi...
- Sự độc đáo ở đây là tác giả đã gợi được cho người đọc những khám phá bất ngờ, thú vị. Sự vật được miêu tả có hồn và có nét khu biệt.
3. Đoạn văn đã lược đi những liên tưởng so sánh khiến cho sự vật trở nên nghèo nàn, sức gợi hình gợi cảm đã bị giảm đi rõ rệt. Do đó cảnh sông nước Cà Mau mất đi màu sắc độc đáo, cá thể.
LUYỆN TẬP
1 - Tác giả đã quan sát từ xa, từ cao để bao quát Hồ Gươm, sau đó nhìn cầu Thê Húc dẫn tới đền Ngọc Sơn. Tác giả dừng lại miêu tả mái đền, gốc đa. Sau đó nhìn xa hơn là Tháp Rùa. Tác giả miêu tả tháp từ cao, xuống tường rêu rồi quan sát gò đất nơi Tháp Rùa đứng.
- Điền từ:
(1) gương bầu dục
(2) cong cong
(3) lấp ló
(4) cổ kính
(5) xanh um
2 - Câu 1:
+ Thân hình đẹp: cả người màu nâu bóng mỡ.
+ Dế tự hào về mình: người tôi rung rinh; rất ưa nhìn.
- Câu 2: Cái đầu:
+ lực sĩ: to, nổi từng tảng.
+ ương bướng: rất bướng.
- Câu 3: Răng:
+ đẹp: đen nhánh.
+ khỏe: nhai ngoàm ngoạp như liềm máy.
– Câu 4: Râu:
+ đẹp: dài, cong.
+ hùng dũng tạo nên tư thế.
+ Tự hào: hãnh diện với bà con.
+ Quá đề cao mình một cách kiêu căng: trịnh trọng, khoan thai đưa chân lên vuốt râu...
3. Có thể tham khảo những bài văn tả nhà hoặc phòng để em tìm những nét đặc sắc cho phòng hoặc nhà mình.
TƯ LIỆU THAM KHẢO
NGÔI NHÀ LẠ
Mọi ngôi nhà đứng yên một chỗ. Duy chỉ có ngôi nhà này biết đi. Đó là “hòm đồ nghề lưu động”, nhưng em thích gọi là “Ngôi nhà lạ”.
Nó là ngôi nhà bằng sắt, màu xanh. Nền nhà của nó là bốn cái bánh cao su đặc. Các cô bác công nhân quét rác đến làm việc ở đâu thì “ngôi nhà” được kéo theo đến đó. Dưới gốc cây cổ thụ, bên lề đường góc phố ngôi nhà đóng kín cửa, đứng im. Màu sơn xanh mát mắt, có đường sơn vàng làm đai trang trí cho ngôi nhà thêm đẹp. Buổi trưa các cô bác công nhân đi làm về, dựng chổi đầy xung quanh. Những chiếc xe đẩy rác nhỏ túm tụm quanh nó. Trong nhà có mắc áo, trải chiếu. Lại có một “hộp nhà nhỏ” nữa ở ngách để thay quần áo. Các cô ăn trưa xong, cười đùa một chốc rồi lăn ra chiếu, ngủ một giấc rất ngon lành.
Ngôi nhà độc đáo và đáng nhớ quá. Nó giản dị và tốt bụng như chính cuộc đời các cô. Buổi trưa, khi đi qua những ngôi nhà lạ như thế, chúng em chỉ còn biết bước thật nhẹ để các cô ngủ ngon giấc.
4. Có thể liên tưởng so sánh:
- Mặt trời với khuôn mặt hồng tươi cười rạng rỡ.
- Bầu trời trong vắt, bồng bềnh những đám mây hồng.
- Những hàng cây lặng lẽ nghe chim hót.
- Núi đồi như thoa son.
- Những ngôi nhà tranh bốc khói bữa cơm sáng.
Có thể tham khảo:
Ông Trời nổi lửa đằng đông.
Bà Sân vấn chiếc khăn hồng đẹp thay
[...] Cậu Mèo thức dậy từ lâu
Cái tay rửa mặt, cái đầu nghiêng nghiêng
Mụ Gà cục tác như điên
Làm thằng gà Trống huyên thuyên một hồi
Cái Na đã tỉnh giấc rồi
Cu Chuối đứng vỗ tay cười, vui sao!
Chị Tre chải tóc bờ ao
Nàng Mây áo trắng ghé vào soi gương.
(Buổi sáng nhà em – Trần Đăng Khoa)
Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi
Sương hồng lam ôm ấp nóc nhà gianh
Trên con đường viền trắng mép đồi xanh.
(...)
Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa
Tia nắng tía nháy hoài trong ruộng lúa
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.
(Chợ Tết – Đoàn Văn Cừ)
5. Tả dòng sông.
Tả con sông quê em
BÀI LÀM
Mùa hè đến, cũng là lúc chúng em tay xếp sách vở để đón cái thời tiết nóng ẩm, tươi mát của lúc lập hạ. Em cũng tìm về dòng sông Thơm quê ngoại. Sông Thơm đến với em không phải từ các trò tinh nghịch mà nó cứ rười rượi trong lòng một phong cảnh nên thơ.
Chiếc xuồng đưa em đi trôi nhẹ theo dòng nước, một vài chiếc thuyền câu bé tí cứ dềnh lên lắc lư khi có một con sóng nhỏ chạy vào bờ, một vài bè lục bình lững đững trôi chậm chạp ngỡ như cả giang sơn sông nước này là riêng của chúng. Khung trời dường như thu nhỏ từ đằng xa. Nó như trùm kín cả hai vệt bờ sông xanh thẫm và chỉ để ngó một con đường loang loáng, hun hút chạy thẳng lên trời. Càng gần bờ, cảnh trời nước hiện lên rõ mồn một. Trời cao vời vợi, hai vệt xanh thẫm bây giờ là những rặng dừa nước liên tiếp nhau, xen kẽ giữa những khóm bần đang nghiêng mình làm dáng làm duyên... Những tàu dừa nước như những ngón tay ngọc ngà của các cung nữ thủy tề đang múa những ngón tay của mình vào cây đàn tưởng tượng mênh mông của trời đất. Tiếng đàn nghe cứ vi vu, vi vu xào xạc, xạc xào thật êm tai.
Dường như con thuyền đã đổi hướng, khung cảnh hai bên bờ tiếp cận lại gần mắt tôi hơn. Xum xuê là những cây trái ăn quả. Những cây xoài nặng trĩu bế lũ con mập mạp, những cây mận treo giữa trời cơ man là những chiếc đèn lồng đỏ chót... Có tiếng bìm bịp kêu nước ròng. Dòng sông như đưa tôi lạc vào hoang dã. Thuyền cứ trôi, cứ trôi, thấp thoáng trong khóm bần từ từ hiện lên một ngôi nhà kiên cố, xung quanh nhà là những loại cây đã lâu năm, tán của chúng rộng lớn, bao trùm cả một khoảng trời, và dưới bãi bùn một lớp lũy chông lởm chởm trông thật đáng sợ. Hệt như đây là một căn cứ của những tu sĩ xa lánh cõi trần không muốn ai biết tới mình.
Nước ròng hẳn, để lại bãi bồi, hai bên bờ thấp thoáng những người tháo đăng và bắt ốc hút. Nước sông trở nên đục ngầu. Có lẽ bao nhiêu nước trong đã chảy về trời để đợi con nước lớn tiếp tục mang phù sa xuống trần gian bồi đắp cho đất đai thêm màu mỡ, cho hàng dừa nước mải mê ca bài ca sự sống.
Con sông thôn dã quê em thật đáng yêu. Em cứ muốn hè nào cũng được về với ngoại. Giấc ngủ sau một ngày lênh đênh trên sông nước nó cứ bồng bềnh bồng bềnh. Những màu xanh, màu đỏ của lá, của trái cây ru em vào mộng...