I. DÀN Ý

1. Mở bài:

* Giới thiệu chung:

- Cây em định tả là cây gì? (Cây xoan)

- Được trồng ở đâu? (Các làng quê miền Bắc)

- Cây đó được tả vào thời điểm nào? (Mùa hoa nở)

2. Thân bài:

* Tả cây xoan:

+ Hình dáng:

- Thân suôn thẳng, khá cao, màu nâu...

- Cành khẳng khiu...

- Lá kép, nhỏ, mỏng, màu xanh thẫm.

- Hoa bé li ti, màu tím nhạt, mọc thành chùm, hương thơm thoang thoảng...

+ Tác dụng của cây với đời sống con người:

- Gỗ xoan làm cột nhà vừa đẹp vừa bền...

- Lá xoàn làm phân bón ruộng...

3. Kết bài:

- Hình ảnh cây xoan in đậm trong lòng người nông dân Việt Nam...

- Vẻ đẹp mộc mạc, bình dị của cây xoan góp phần tạo nên khung cảnh yên bình của làng quê.

II. BÀI LÀM

Ở những làng quê miền Bắc, đâu đâu cũng có cây xoan, một thứ cây quen thuộc, gắn bó với cuộc sống của người nông dân tự bao đời. Từ vùng trung du đất cằn sỏi đá đến vùng châu thổ sông Hồng màu mỡ, xoan được trồng trên triền đồi hay ven con đường làng uốn lượn quanh co... Xoan còn được trồng trước ngõ, trong vườn hoặc trên những nẻo đất quanh ao, quanh nhà. Xoan rất dễ sống. Người ta chỉ cần đào một cái hố nho nhỏ, ươm cây xoan con con và đặt vào đó một niềm hi vọng.

Thời gian trôi qua rất nhanh. Khoảng năm đến sáu năm sau, cây xoan đã trưởng thành. Thân cây cao và thẳng tắp, màu nâu sẫm. Cành xoan khẳng khiu, đầu cành lưa thưa một vài túm lá. Lá xoan mỏng và nhỏ, màu xanh đậm, phất phơ trước gió.

Cây xoan đẹp nhất là vào cuối tháng ba, mùa hoa xoan nở. Những bông hoa nhỏ bé, cánh tím phớt, điểm mấy chấm đen li ti nở thành từng chùm. Mỗi khi có làn gió nhẹ thổi qua, những chùm hoa lại đong đưa, đong đưa khe khẽ. Không khí trong lành thơm ngát hương hoa xoan, một mùi thơm mộc mạc, dịu dàng hơn cả hoa cau, hoa bưởi.

Ở làng em, nhà nào cũng trồng xoan. Ngọn xoan cao vượt lên khỏi những khu vườn cây cối xanh um. Sau trận mưa, hoa xoan rơi đầy lối ngõ, rắc trên những luống rau cải xanh mướt và lấm tấm cả trong vại nước trước sân nhà.

Ngắm hàng xoan trồng trước ngõ, ông em tấm tắc khen cây nào cũng to, cũng đẹp. Sang năm là có thể đốn xoan làm cột, dựng thêm chiếc nhà ngang. Gỗ xoan dẻo dai, bền chắc và đặc biệt là không mối mọt nào đục được. Ông bảo em nhớ nhắc ông bữa nào tỉa bớt lá xoan già để ủ làm phân xanh bón lúa.

Giống như tre, trúc, cây xoan là bạn thân của người nông dân Việt Nam từ ngàn xưa. Xoan mọc ở khắp nơi, không chê đất xấu đất cằn. Nét đẹp giản dị của cây xoan góp phần làm nên vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên thanh bình chốn làng quê Bắc Bộ.