Cách mạng Hà Lan và cách mạng tư sản Anh

Phần 3. LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI

CHƯƠNG I. CÁC CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN (Từ thế kỉ XVI đến cuối thế kỉ XVIII)

Bài 29. CÁCH MẠNG HÀ LAN VÀ CÁCH MẠNG TƯ SẢN ANH

I. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CÓ SẴN TRONG SÁCH GIÁO KHOA

Câu hỏi: Hãy nêu đặc điểm tình hình kinh tế, xã hội Nê-đéc-lan trước cách mạng.

* Hướng dẫn trả lời:

- Đầu thế kỉ XVI, Nê-đéc-lan là một trong những vùng kinh tế phát triển nhất châu Âu:

+ Nhiều thành phố, hải cảng xuất hiện và trở thành trung tâm thương mại nổi tiếng như U-trếch, Am-xtéc-đam.

+ Nhiều ngân hàng được thành lập và đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế.

- Cùng với sự phát triển công thương nghiệp, giai cấp tư sản Nê-đéc-lan sớm hình thành, ngày càng có thế lực về kinh tế.

- Tư tưởng Tôn giáo của Can-vanh phát triển.

- Vương quốc Tây Ban Nha tăng cường kiểm soát và vơ vét của cải của nhân dân Nê-đéc-lan, đồng thời đàn áp những người theo Tôn giáo.

Câu hỏi: Hãy nêu đặc điểm tình hình nước Anh trước cách mạng.

* Hướng dẫn trả lời:

- Là nước có nền kinh tế phát triển mạnh nhất châu Âu nhờ sự phát triển mạnh mẽ của ngoại thương, chủ yếu là bán len dạ và buôn nô lệ da đen.

- Địa chủ quý tộc, chuyển hướng kinh doanh theo lối tư bản chủ nghĩa; dần dần tư sản hoá và trở thành tầng lớp quý tộc mới.

- Sự xâm nhập của chủ nghĩa tư bản vào nền nông nghiệp diễn ra mạnh mẽ.

- Mâu thuẫn giữa tư sản và quý tộc mới với các thế lực phong kiến phản động trở nên gay gắt.

Câu hỏi: Trình bày diễn biến và kết quả của cách mạng tư sản Anh

* Hướng dẫn trả lời:

II. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP KHÔNG CÓ TRONG SÁCH GIÁO KHOA

Bài tập: Qua thái độ của quần chúng nhân dân và tư sản, quý tộc Nê-đéc-lan trong cuộc cách mạng đã nói lên điều gì?

* Hướng dẫn trả lời:

- Quần chúng nhân dân là lực lượng kiên quyết đấu tranh, họ đóng vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển của cách mạng, quần chúng nhân dân là động lực quan trọng góp phần tạo nên thắng lợi của cách mạng.

- Giai cấp tư sản, quý tộc Nê-đéc-lan, là người tổ chức lãnh đạo nhân dân đấu tranh song lại lo sợ phong trào cách mạng của quần chúng, họ dao động, dễ thỏa hiệp với kẻ thù.

Bài tập: Vì sao cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc Nê-đéc-lan có ý nghĩa như một cuộc cách mạng tư sản đầu tiên của thế giới?

* Hướng dẫn trả lời:

- Sau khi cách mạng thắng lợi, CNTB đã được thiết lập và phát triển ở Hà Lan; các ngành sản xuất dệt len, nhuộm, thủy tinh và chế tạo kính quang học được đẩy mạnh; thương nghiệp phát triển; thành thị sầm uất trở thành trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá của đất nước (tiêu biểu là Thành phố Am-xtéc-đam); các Công ti thương mại của Hà Lan (Công ti phương Đông, Công ti Đông Ấn,...) không chỉ mở rộng việc buôn bán với nhiều nước trên thế giới mà còn tiến hành xâm chiếm thuộc địa.

- Đây là cuộc cách mạng nổ ra sớm nhất, thúc đẩy sự bùng nổ nhiều cuộc cách mạng tư sản tiếp theo. Các cuộc cách mạng tư sản sau này diễn ra dưới ánh sáng tư tưởng của cách mạng Hà Lan.

- Sau thắng lợi của cách mạng, Nhà nước tư sản đầu tiên trên thế giới được thiết lập, mở ra thời kỳ mới trong lịch sử nhân loại - thời kỳ lịch sử cận đại, thời đại thắng lợi và xác lập phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa trên phạm vi thế giới.

Câu hỏi: Quan hệ tư bản chủ nghĩa xâm nhập vào nông thôn Anh như thế nào? Kết quả.

* Hướng dẫn trả lời:

- Quan hệ kinh tế tiền tệ đã xâm nhập vào nông thôn, đã làm thay đổi cơ cấu kinh tế và phương thức kinh doanh: Lãnh chúa phong kiến và một bộ phận nông dân chuyển sang nuôi cừu, bán lông cừu. Một số địa chủ đuổi tá điền chiếm ruộng đất biến thành một vùng rộng lớn, áp dụng phương thức canh tác mới, hoặc trồng cỏ nuôi cừu.

- Nông dân bị đuổi khỏi đồng ruộng, đi làm thuê cho địa chủ quý tộc, được trả tiền công. Họ sản xuất nguyên liệu và thực phẩm để cung cấp cho thị trường Anh và các thuộc địa của Anh.

- Nhiều công trường chuyên sản xuất len xuất hiện, nhiều ngành công nghiệp khác cũng lớn mạnh.

Câu hỏi: Trình bày tính chất và ý nghĩa của cuộc cách mạng tư sản Anh.

* Hướng dẫn trả lời:

- Tính chất:

+ Động lực cách mạng: Tư sản, quý tộc mới.

+ Động lực chủ yếu của cuộc cách mạng: Nông dân, thợ thủ công, tư sản nhỏ,...

+ Mục tiêu cách mạng: Lật đổ chính quyền phong kiến, mở đường cho CNTB phát triển.

+ Kết quả của cách mạng: Hạn chế quyền lực của nhà vua, đem lại quyền lợi cho giai cấp tư sản và quý tộc mới, thành lập Nhà nước quân chủ lập hiến, nhân dân không được hưởng lợi gì cơ bản.

- Ý nghĩa:

Cuộc cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII đã xoá bỏ chế độ quân chủ chuyên chế trong nước, có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển của xã hội loài người trong buổi đầu chuyển từ chế độ phong kiến sang chủ nghĩa tư bản.