I. DÀN Ý

1. Mở bài:

- Giới thiệu nhân vật: Hai vợ chồng trẻ ở một làng nọ. Chồng hay bắt nạt vợ, chị vợ cũng vào loại đáo để.

2. Thân bài:

* Diễn biến câu chuyện:

- Tình huống thứ nhất: Nhà chồng có giỗ, chị vợ nấu chè để cúng. Chị bưng lên cho chồng bày trên bàn thờ, tất cả là 14 bát. Bàn thờ chỉ xếp được 13 bát, dư 1 bát. Anh chồng ăn vụng rồi rửa bát cẩn thận, sợ vợ biết.

- Tình huống thứ hai: Cúng xong, chị vợ đếm chỉ còn 13 bát chè. Hai vợ chồng cãi nhau, vợ khẳng định mỗi lần bưng 2 bát, bưng 7 lần, đúng 14 bát. Chồng không nhận là đã ăn vụng, lớn tiếng mắng và đánh vợ. Vợ kiện lên quan. Chồng đem lễ vật đút lót cho quan để được quan bênh.

- Tình huống thứ ba: Quan xử kiện bằng lí lẽ rất buồn cười: hai lần bảy có lúc là 14, có lúc chỉ là 13 và chứng minh bằng cách đếm đòn tay trên mái nhà. Chị vợ toan cãi, quan không cho cãi, đuổi hai vợ chồng về.

3. Kết bài:

- Thái độ bất mãn của chị vợ trước cách xử án lạ đời của viên quan hay ăn đút lót.

II. BÀI LÀM

HAI BẢY MƯỜI BA

Ngày xưa, ở làng nọ có hai vợ chồng trẻ. Anh chồng cậy thế hay bắt nạt vợ, nhưng chị vợ cũng đáo để, chẳng phải tay vừa.

Một hôm, nhà chồng có giỗ. Chị vợ nấu chè rồi bưng lên cho chồng bày trên bàn thờ để cúng. Mỗi lần bưng hai bát, cả thảy là bảy lần, vị chi là mười bốn bát tất cả. Chị vợ nhẩm tính rõ ràng như vậy.

Nhưng bàn thờ vừa nhỏ vừa hẹp, anh chồng bày kiểu gì cũng cứ dư ra một bát. Anh ta tặc lưỡi: “Thôi, ta cứ ăn thử, vợ nó chả biết đâu mà sợ!”. Ăn xong, anh ta rửa bát thật sạch, lén cất vào chạn, không để cho vợ nhìn thấy.

Cúng xong, chị vợ bưng chè xuống mâm, đếm đi đếm lại thì chỉ có mười ba bát. Chị đứng thần người ra mất một lúc, suy đi nghĩ lại rồi hỏi chồng: “Tại sao lại thiếu một bát chè?”. Anh chồng thản nhiên đáp: “Thì mình bưng lên bao nhiêu, tôi bày bấy nhiêu”. Chị vợ phân trần: “Tôi bưng tất thảy bảy lần, mỗi lần hai bát. Hai bảy mười bốn, sao bây giờ lại chỉ còn mười ba?”. Anh chồng lúc này mới ớ ra là chị vợ đã đếm cẩn thận, nhưng nhận là mình ăn vụng thì bẽ mặt quá nên giở giọng hờn dỗi, cả vú lấp miệng em: “Tôi biết đâu đấy? Hay là mình nghi cho tôi ăn?”. Chị vợ bực mình, hét lên: “Anh không ăn thì còn ai vào đây nữa? Rõ dơ!”. Sôi tiết, anh chồng đỏ mặt tía tai, nạt vợ: “A! Con này láo! Mày bảo ông ăn vụng thì tang chứng đâu? Ông thì đánh tuốt xác ra bây giờ!”. Dứt lời, anh ta xông vào tát vợ, lại hất đổ cả mâm chè xuống đất.

Ức quá, chị vợ kiện lên quan. Anh chồng lo lắm, vừa sợ quan phạt vừa sợ mất mặt với xóm làng, bèn mang lễ vật đút lót cho quan. Quan huyện ăn của đút đã quen, thấy anh ta dâng lễ vật hậu hĩnh, liền hứa sẽ thu xếp cho êm thấm mọi chuyện.

Hôm xử kiện, quan bảo chị vợ nói trước rồi mới dõng dạc phán rằng:

- Đám giỗ là đám giỗ nhà chồng chị, không lẽ anh ta lại thất lễ như thế? Hai lần bảy có khi là mười bốn mà cũng có thể là mười ba lắm chứ! Chị thử ngửa mặt lên đếm số đòn tay trên mái nhà kia kìa! Rõ ràng mái trước bảy, mái sau bảy, vậy mà tổng cộng có mười ba. Đúng không?

Anh chồng xuýt xoa khen tài quan lớn, nhưng chị vợ không chịu, định cãi cho ra lẽ. Quan đập bàn quát: “Thánh nhân đã dạy phu xướng phụ tuỳ. Vợ chồng bay đưa nhau về, cố ăn ở cho hoà thuận, đừng có mà bày vẽ kiện tụng lôi thôi. Lần này ta tha, lần sau tái phạm ta sẽ phạt nặng, nghe chưa!”.

Hai vợ chồng về đến nhà, hàng xóm kéo sang rất đông hỏi chuyện. Anh chồng đắc chí, cười nói huyên thuyên. Còn chị vợ buồn rầu than thở:

Nực cười ông huyện Hà Đông,

Xử vị lòng chồng, hai bảy mười ba.

Không nghe, tan cửa nát nhà,

Nghe thì hai bảy mười ba cực lòng.