BÀI LÀM
Một thế hệ trôi qua, thế hệ sau nối tiếp... Cứ mỗi lần có sự nối tiếp như thế ắt hẳn sẽ có nhiều thay đổi; và những thay đổi ấy tất phải hay hơn, đẹp hơn và có “tầm cỡ” hơn so với cái trước. Để khẳng định những điều đó, ông cha ta thường tự hào:
“Con hơn cha, nhà có phúc”.
Thật vậy, nếu người con làm được việc hơn cha, có tiếng tăm hơn cha thì quả là hạnh phúc biết bao. Từ nghĩa thực của câu tục ngữ ta cũng nên hiểu sâu xa hơn cái điều mà ông cha muốn nói tới: “Con” ở đây chỉ thế hệ đi sau, lớp người trẻ; “cha” chỉ thế hệ đi trước, các bậc tiền bối. Như vậy, câu tục ngữ này mang ý nghĩa rộng lớn hơn, khái quát hơn: Thế hệ đi sau phải giỏi giang hơn, vẻ vang hơn thế hệ đi trước.
Câu tục ngữ trên đã gợi cho ta nhiều suy nghĩ. Hiện nay, tất cả di sản quý báu từ vật chất lẫn tinh thần mà ta đang hưởng thụ đều do tổ tiên, lớp người đi trước để lại cho ta. Cha ông ta cả một đời chắt chiu, gìn giữ để lại cho ta một giang sơn cẩm tú, ta là người đi sau, lớp cháu con, tiếp thu và kế thừa di sản vô giá ấy, lẽ nào ta không làm cho nó đẹp hơn, tươi sáng hơn sao? Ta thừa nhận rằng, lớp trẻ của chúng ta có điều kiện hơn so với thế hệ trước rất nhiều về kiến thức khoa học kĩ thuật, về máy móc tinh vi hiện đại. Tất nhiên ta phải làm tốt hơn, rạng rỡ hơn ông cha ta. Nếu ta không tiến bộ, không làm vẻ vang thì đó là điều đáng trách, đáng phê phán vô cùng. Đây là một lời khuyên dạy giúp ta ý thức được vai trò và trách nhiệm của chúng ta đối với bản thân, đối với xã hội và đất nước. Ta phải tiếp thu tốt từ những kinh nghiệm của cha ông, từ đó phát huy các kinh nghiệm để ngày càng thêm tốt đẹp, có nghĩa là ta vừa tiếp thu, kế thừa vừa phát huy, như vậy mới là “con hơn cha”. Nếu được như vậy ta mới mong giỏi giang và làm rạng rỡ cho lớp người đi trước. Đúng là “nhà có phúc”.
Ngày nay đất nước đã “thay da đổi thịt” theo nhịp tiến hóa của khoa học kĩ thuật, chúng ta không thể trì trệ, dừng bước mà phải nhanh chóng bước đi lên để theo kịp với nhân loại hướng về phía trước. Tiếp thu, kế thừa và phát huy là bài học mà mỗi người chúng ta hôm nay cần phải suy ngẫm. Là học sinh, chúng ta phải tự trang bị cho mình một số kiến thức khoa học tương đối vững vàng làm hành trang để ta chuẩn bị vào đời. Có như thế ta không hổ thẹn với chính mình, với người đi trước và ít ra ta sẽ góp phần nhỏ bé vào bước đi lên của xã hội, đất nước.