BÀI LÀM
Với đà phát triển ngày một đi lên của thời đại mới, đất nước rất cần những con người có đức độ, có tài năng để góp sức cùng xây dựng cuộc sống mới. Đứng trước tình hình đó, chúng ta phải làm gì để trở thành người sống có ích cho xã hội? Nhà thơ Tố Hữu trong bài “Một khúc ca xuân” nhắc nhở ta rằng:
Nếu là con chim, chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình
Qua đoạn thơ trên, tác giả khuyên chúng ta điều gì và ta phải sống như thế nào cho đúng với lời khuyên ấy?
Bằng cách nói giả định “Nếu... thì” Tố Hữu đã đưa ra hai hình ảnh: Những sinh vật bé nhỏ trong vũ trụ bao la, “con chim”,“chiếc lá” và nói lên trách nhiệm của chúng ta đối với đời.
Tạo hóa đã khẳng định rằng “chim” thì phải hót, “chiếc lá” thì phải xanh. Điều đó cho ta hiểu rằng: Con chim được mẹ sinh ra, lớn lên cất cao tiếng hót để ca ngợi cuộc sống hạnh phúc và nó đã cống hiến cho cuộc đời cho vũ trụ trời đất bằng chính tiếng hót tràn đầy sức sống ấy. Còn “chiếc lá” với màu xanh đầy nhựa sống cũng tạo cho cảnh vật, bầu trời được xinh tươi, đẹp đẽ đem lại bóng râm, sự thanh thản cho mọi người. Như vậy chúng đã góp phần cống hiến cho đời rồi đó, mặc dù sự cống hiến ấy ít ai nghĩ đến. Những sinh vật bé nhỏ kia chúng còn biết đem khả năng của mình để làm đẹp cuộc đời. Còn ta, ta đã cống hiến gì cho xã hội, cho con người chưa? Làm người, ta “đã vay” rất nhiều của xã hội, vậy thì phải biết “trả”, nghĩa là ta phải sống sao cho xứng đáng, phải biết cống hiến cho đời. Đó cũng chính là lời nhắn nhủ của nhà thơ đối với chúng ta.
Đoạn thơ trên đã nêu lên một quan niệm, một lẽ sống đẹp biết bao! Trong cộng đồng xã hội, ta đã thọ ơn của rất nhiều người từ cái ăn, cái mặc đến các phương tiện sinh hoạt... để ta có thể trưởng thành, vững vàng trong cuộc sống. Khi đã nhận ơn của người thì phải tìm cách trả. Đó là quy luật, là đạo lí ở đời, “có qua có lại mới toại lòng nhau”. “Có vay thì có trả”, mỗi người chúng ta đã “vay” quá nhiều của xã hội, cho nên ta phải tìm cách “trả”. Đây là nhiệm vụ của chúng ta và đó cũng là lẽ công bằng, hợp lí. Nhưng ở đây “trả” không có nghĩa là chỉ trả cho người mà ta đã vay, mà phải “trả” cho đời, hiểu theo cách khác là ta phải biết cống hiến khả năng, sức lực của mình cho xã hội. Ta phải biết góp phần nhỏ bé của mình vào sự nghiệp chung của đất nước, phải hiểu việc cống hiến là trách nhiệm của mỗi con người sống trong xã hội “mình vì mọi người”. Nếu như ai ai cũng đều hiểu rằng “Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình” thì mọi người sẽ sống đẹp biết bao, tình tương thân tương ái sẽ thắm thiết và tươi đẹp biết nhường nào...
Thấm thía lời thơ của Tố Hữu, chúng ta cần ý thức cao hơn trách nhiệm của mình đối với đời, với xã hội. Nhất là trong công cuộc xây dựng đất nước hiện nay, nếu mọi người đồng lòng hiệp sức cùng cống hiến khả năng mình cho xã hội thì việc xây dựng đất nước không phải là điều khó khăn. Cho nên ngay từ giờ phút này ta cần phải phấn đấu rèn luyện bản thân. Ta cần phải hiểu rõ ý nghĩa “sống là cho” đối với xã hội, với đất nước. Và ta phải thấy được sống cống hiến là điều hạnh phúc nhất của con người. Từ những việc làm bình thường hàng ngày ở gia đình, ở lớp học: Quan tâm đến người thân của mình, biết giúp đỡ bạn học tập, chung vai gánh vác những công tác của lớp là những công việc ban đầu giúp ta tập lối sống đẹp “vì mọi người”. Có như vậy khi lớn lên ta sẽ hình thành được một nhân cách tốt, góp phần xây dựng đất nước. Đó chính là ta đang trả được phần nào món nợ đối với đời, với xã hội.
Tóm lại, đoạn thơ của Tố Hữu đã giúp ta bài học đúng đắn về lẽ sống ở đời, đoạn thơ là lời khuyên nhủ chân thành của nhà thơ đối với thế hệ trẻ chúng ta. Là lực lượng kế thừa, là tầng lớp thế hệ trẻ hôm nay, chúng ta phải sống sao cho xứng đáng với sự hi sinh của lớp người, xứng đáng với niềm tin, sự mong mỏi của Bác Hồ kính yêu. Ta luôn tâm niệm “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”.