ĐỀ BÀI: Hãy kể lại một câu chuyện đã đọc hay đã nghe có nội dung bảo vệ môi trường.
Gợi ý:
Câu 1. Nội dung:
a) Đọc lại đoạn văn ở bài tập 1, tiết Luyện từ và câu (tuần 12) để nắm vững được các yếu tố tạo thành môi trường.
b) Nhớ lại những truyện đã học về bảo vệ cây cối, loài vật, chống thiên tai để hiểu nội dung bảo vệ môi trường: Chim sơn ca và bông cúc trắng, Chiếc rễ đa tròn (Tiếng Việt 2, tập hai); Người đi săn và con vượn, Cóc kiện Trời (Tiếng Việt 3, tập hai).
* Tham khảo một số câu chuyện dưới đây:
1. Chim sơn ca và bông cúc trắng.
Bên bờ rào của khu vườn nhỏ, có bông cúc trắng vừa nở giữa đám cỏ dại. Một chú sơn ca sà xuống, líu lo hót rằng: “Bạn cúc ơi! Bạn mới xinh xắn và dễ thương làm sao!”. Bông cúc trắng nghiêng đầu lắng nghe, lòng vui khôn tả. Sơn ca véo von mãi rồi bay vút vào bầu trời xanh thẳm.
Sớm hôm sau, bông cúc trắng đang xoè cánh đón bình minh và háo hức chờ đợi sơn ca thì chợt nghe thấy tiếng hát buồn thảm văng vẳng đâu đây. Sơn ca đã bị bắt nhốt trong lồng. Bông cúc trắng muốn cứu bạn mà chẳng làm gì được.
Bỗng có hai cậu bé đi vào vườn, cắt đám cỏ lẫn bông cúc đem về bỏ vào lồng cho chim ăn. Sơn ca bị giam cầm, cổ họng khô bỏng vì khát nước. Nó rúc mỏ vặt đám cỏ ướt cho đỡ đói. Bông cúc trắng toả hương thơm ngào ngạt an ủi bạn. Sơn ca đói khát, ăn hết đám cỏ nhưng vẫn không đụng đến bông hoa.
Màn đêm buông xuống tối đen. Hai cậu bé quên bẵng chú chim khốn khổ, không cho nó một giọt nước nào. Đêm ấy, sơn ca lìa đời. Bông cúc trắng thương xót bạn, khóc hết nước mắt, héo lả đi bên xác sơn ca.
Sáng ra, thấy chú chim đã chết, hai cậu bé tỏ vẻ ân hận và tiếc nuối. Hai cậu đặt xác sơn ca vào một chiếc hộp thật đẹp rồi chôn cất cẩn thận. Tội nghiệp con chim bé nhỏ! Khi nó còn sống, các cậu đã để mặc nó chết vì tù túng và đói khát. Còn bông cúc trắng, giá các cậu đừng vô tình thì hôm nay nó vẫn xinh tươi dưới ánh nắng mặt trời.
Kết thúc câu chuyện thật buồn, phải không các bạn? Chúng ta đừng vô tình và tàn nhẫn như hai cậu bé kia, các bạn nhé! Hãy gìn giữ thiên nhiên vì thiên nhiên là bạn tốt của con người!
2. Chiếc rễ đa tròn.
Buổi sáng hôm ấy, như thường lệ, sau khi tập thể dục, Bác Hồ đi dạo trong vườn. Đến gần cây đa, Bác chợt nhìn thấy một chiếc rễ đa nhỏ và dài ngoằn ngoèo nằm trên mặt đất. Chắc là trận gió mạnh đêm qua đã làm nó rơi xuống. Bác đứng tần ngần một lúc rồi quay sang bảo tôi: “Chú hãy cuốn chiếc rễ này lại, rồi trồng cho nó mọc tiếp nhé!”. Hiểu ý Bác, tôi vội lấy chiếc cuốc nhỏ, xới đất cho tơi rồi vùi chiếc rễ đa xuống.
Nhưng Bác lại bảo: “Chú nên làm thế này này!”. Bác hướng dẫn tôi cuộn chiếc rễ đa thành hình tròn rồi cột chặt vào hai cái cọc, sau đó mới vùi hai đầu rễ xuống đất. Tôi thắc mắc: “Thưa Bác! Làm thế để làm gì ạ?”. Bác cười, vẻ bí mật: “Rồi chú sẽ biết!”.
Nhiều năm sau, chiếc rễ đã thành cây đa con có vòng lá tròn, cong cong như chiếc cổng chào. Vào thăm vườn Bác, các em thiếu nhi rất thích trò chơi chui qua chui lại vòng lá ấy. Lúc đó, tôi mới hiểu vì sao hồi trước Bác lại bảo tôi trồng chiếc rễ đa thành hình tròn như vậy. Quả là Bác rất yêu thương và luôn nghĩ đến các cháu nhi đồng. Cũng vì thế mà các cháu vô cùng quý mến và kính phục Bác Hồ.
3. Người đi săn và con vượn.
Tôi là một thợ săn tài giỏi, chưa hề bắn trượt bao giờ. Con thú nào không may lọt vào mắt tôi thì coi như cầm chắc cái chết.
Một hôm, tôi xách nỏ vào rừng. Thấy vượn mẹ đang ngồi ôm con trên tảng đá, tôi nhẹ nhàng giương nỏ bắn một mũi tên trúng tim nó. Vượn mẹ giật nẩy mình, hết nhìn mũi tên lại nhìn về phía tôi bằng đôi mắt căm giận. Tay nó vẫn ôm chặt vượn con. Máu từ vết thương rỉ ra, ướt đẫm ngực.
Tôi lặng yên chờ kết quả. Vượn mẹ nhẹ nhàng đặt con xuống, vơ vội nắm bùi nhùi gối đầu cho con. Rồi nó hái một chiếc lá to, vắt sữa vào và đặt lên miệng vượn con. Vượn mẹ chăm chú nhìn vượn con một lúc lâu, vẻ mặt đầy đau khổ. Sau đó, nó nghiến răng rút phắt mũi tên ra, hét lên một tiếng thật to rồi ngã xuống.
Chứng kiến cảnh tượng đau lòng ấy, tôi đã khóc vì xúc động, vì ân hận. Tôi tự nguyền rủa mình là kẻ độc ác. Vượn mẹ chết rồi, vượn con sẽ sống sao đây? Hai giọt nước mắt nóng hổi từ từ lăn trên má, tôi nghiến răng bẻ gãy đôi chiếc nỏ, vứt vào bụi rậm rồi lẳng lặng ra về. Từ đấy, tôi không bao giờ đi săn nữa.
4. Cóc kiện Trời.
Ngày xửa ngày xưa, có một năm hạn hán kéo dài, suốt mấy tháng liền trời nắng như đổ lửa, không có lấy một giọt mưa. Mặt đất nứt nẻ, cây cối héo khô, muôn vật khát nước nằm chờ chết.
Thấy tình cảnh gay go như vậy, tôi suy nghĩ ghê lắm, cứ nhảy ra nhảy vào, lo lắng, sốt ruột và bực tức trước thải độ dửng dưng của Trời. Thế rồi tôi quyết định sẽ lên tận thiên đình để kiện Trời. Ngắt một cái lá khoai môn đội lên đầu che nắng, tôi bắt đầu cuộc hành trình. Dọc đường, tôi gặp Cua, Gấu, Cọp, Ong và Cáo. Nghe tôi nói đi kiện Trời, tất cả đều xin theo.
Qua bao gian nan vất vả, cuối cùng chúng tôi cũng lên tới thiên đình. Trước cửa nhà Trời có để một cái trống to. Tôi phân công các bạn: “Anh Cua bò vào chum nước này. Cô Ong đợi sau cánh cửa kia. Còn chị Cáo, anh Gấu, anh Cọp thì nấp ở hai bên”. Mọi người làm theo lệnh của tôi.
Sau đó, tôi ung dung đánh ba hồi trống. Tiếng trống vang rền khiến Trời phải ngó ra. Thấy chỉ có một chú Cóc bé tí tẹo mà dám náo động thiên đình, Trời nổi giận sai Gà ra mổ tôi. Gà vừa bay đến, tôi ra hiệu cho Cáo nhảy xổ tới cắn cổ Gà tha đi. Trời sai Chó xông ra bắt Cáo. Chó vừa tới cửa đã bị Gấu quật chết tươi. Trời nổi giận lôi đình, sai thần Sét trừng trị Gấu. Thần Sét hùng hổ vác lưỡi búa chạy ra thì bị Ong đốt túi bụi vào mặt, vào đầu. Sợ quá, thần vội vứt búa rồi nhảy vào chum nước. Bị Cua giơ càng kẹp một phát đau điếng, thần Sét vội nhảy vọt khỏi chum và bị Cọp vồ.
Túng thế, Trời đành xuống giọng, mời tôi vào nói chuyện. Tôi lễ phép thưa rằng:
- Muôn tâu Thượng Đế! Đã lâu lắm rồi, trần gian không được một giọt mưa. Thượng Đế cần làm mưa ngay để cứu muôn loài, không thì chết hết!
Sợ trần gian nổi loạn, Trời bèn hứa:
- Thôi, cậu cứ về đi, ta sẽ cho mưa xuống ngay!
Rồi Trời còn dặn thêm là từ nay về sau, nếu cần mưa thì tôi cứ nghiến răng bảo cho Trời biết, khỏi phải mất công khó nhọc lên tận thiên đình.
Đoàn quân của tôi về đến hạ giới thì mưa đã tràn ngập cả sông ngòi, đồng ruộng. Sự sống trên mặt đất lại hồi sinh. Mọi người yêu mến tặng tôi cái tên là: Cậu ông Trời.
Câu 2. Trao đổi về ý nghĩa của câu chuyện (giúp em nhận thức được điều gì về nhiệm vụ bảo vệ môi trường).
1. Chim sơn ca và bông cúc trắng.
Hãy bảo vệ chim chóc, bảo vệ các loài hoa vì chúng làm cho cuộc sống thêm tươi đẹp. Đừng đối xử với thiên nhiên vô tình như các cậu bé trong câu chuyện này.
2. Chiếc rễ đa tròn.
Qua câu chuyện, ta thấy Bác Hồ luôn nghĩ và làm những điều tốt đẹp nhất cho thiếu nhi. Không những thế, Bác còn là người rất yêu thiên nhiên, quan tâm đến mọi vật xung quanh mình, những vật nhỏ bé nhất cũng được Bác nâng niu.
3. Người đi săn và con vượn.
Không nên giết hại muông thú. Phải bảo vệ động vật hoang dã. Giết hại thú rừng là một tội ác.
4. Cóc kiện Trời.
Truyện giải thích vì sao trong dân gian lại truyền tụng câu: Con Cóc là cậu ông Trời và hiện tượng hễ Cóc nghiến răng là trời sắp mưa.