Câu 1. Chọn làm một trong hai bài tập sau:
a) Đọc lại bài Bà tôi của Mác-xim Go-rơ-ki vừa học tuần trước và trả lời câu hỏi:
* Đoạn 1 tả đặc điểm gì về ngoại hình của người bà?
+ Tóm tắt các chi tiết được miêu tả ở từng câu.
+ Các chi tiết đó quan hệ với nhau như thế nào?
* Đoạn 2 còn tả những đặc điểm gì về ngoại hình của bà? Các đặc điểm đó quan hệ với nhau thế nào? Chúng cho biết điều gì về tính tình của bà?
Gợi ý:
* Đoạn 1 tả đặc điểm gì về ngoại hình của người bà?
Đoạn 1 tả mái tóc của người bà qua con mắt nhìn của đứa cháu là một cậu bé. (Gồm 3 câu)
+ Tóm tắt các chi tiết được miêu tả ở từng câu.
Câu 1: Mở đoạn, giới thiệu bà ngồi cạnh cháu, chải đầu.
Câu 2: Tả khái quát mái tóc của bà với các đặc điểm: đen, dày kì lạ, dài.
Câu 3: Tả độ dày của mái tóc qua cách bà chải đầu, từng động tác (nâng mớ tóc lên, ướm trên tay, đưa một cách khó khăn chiếc lược thưa bằng gỗ vào mái tóc dày).
+ Các chi tiết đó quan hệ với nhau như thế nào?
Ba câu, ba chi tiết quan hệ chặt chẽ với nhau, chi tiết sau làm rõ chi tiết trước.
* Đoạn 2 còn tả những đặc điểm gì về ngoại hình của bà?
Đoạn 2 tả giọng nói, đôi mắt và khuôn mặt của bà.
Đoạn 2 gồm 4 câu:
Câu 1 - 2 tả giọng nói. Câu 1 tả đặc điểm chung của giọng nói: trầm bổng, ngân nga. Câu 2 tả tác động của giọng nói tới tâm hồn cậu bé: khắc sâu vào trí nhớ tôi dễ dàng, và như những đoá hoa, cũng dịu dàng, rực rỡ, đầy nhựa sống.
Câu 3 tả sự thay đổi của đôi mắt khi bà mỉm cười (hai con ngươi đen sẫm nở ra), tình cảm ẩn chứa trong đôi mắt (long lanh, dịu hiền khó tả; ánh lên những tia sáng ấm áp, tươi vui).
Câu 4 tả khuôn mặt của bà (hình như vẫn tươi trẻ, dù trên đôi má đã có nhiều nếp nhăn).
Các đặc điểm đó quan hệ với nhau thế nào? Chúng cho biết điều gì về tính tình của bà?
Các đặc điểm đó quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau, không chỉ làm hiện rõ vẻ ngoài mà cả tính tình của bà: dịu dàng, hiền hậu, tâm hồn tươi trẻ, yêu đời, lạc quan.
b) Đoạn văn sau tả những đặc điểm nào về ngoại hình của bạn Thắng? Những đặc điểm ấy cho biết điều gì về tính tình của Thắng?
CHÚ BÉ VÙNG BIỂN
Thằng Thắng, con cá vược của thôn Bần và là địch thủ bơi lội đáng gờm nhất của bọn trẻ, lúc này đang ngồi trên chiếc thuyền đậu ở ngoài cùng. Nó trạc tuổi thằng Chân “phệ” nhưng cao hơn hẳn cái đầu. Nó cởi trần, phơi nước da rám đỏ khoẻ mạnh của những đứa trẻ lớn lên với nắng, nước mặn và gió biển. Thân hình nó rắn chắc, nở nang: cổ mập, vai rộng, ngực nở căng, bụng thon hằn rõ những múi, hai cánh tay gân guốc như hai cái bơi chèo, cặp đùi dế to, chắc nình nịch. Thắng có cặp mắt to và sáng. Miệng tươi, hay cười. Cái trán hơi dô ra, trông có vẻ là một tay bướng bỉnh, gan dạ.
Theo Trần Vân
Đoạn văn tả những đặc điểm nào về ngoại hình của bạn Thắng?
Đoạn văn gồm 7 câu:
Câu 1: Giới thiệu chung về Thắng (con cá vược, có tài bơi lội), trong thời điểm được miêu tả đang làm gì.
Câu 2: Tả chiều cao của Thắng - hơn hẳn bạn một cái đầu.
Câu 3: Tả nước da của Thắng - rám đỏ vì lớn lên với nắng, nước mặn và gió biển.
Câu 4: Tả thân hình của Thắng (rắn chắc, nở nang,...)
Câu 5: Tả cặp mắt to và sáng.
Câu 6: Tả cái miệng tươi, hay cười.
Câu 7: Tả cái trán dô bướng bỉnh.
Những đặc điểm ấy cho biết điều gì về tính tình của Thắng?
Tất cả các đặc điểm được miêu tả quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau, làm hiện lên rất rõ không chỉ vẻ ngoài của Thắng - một đứa trẻ lớn lên ở biển, bơi lội rất giỏi, có sức khoẻ dẻo dai, mà cả tính tình của Thắng: thông minh, bướng bỉnh và gan dạ.
Câu 2. Lập dàn ý cho bài văn tả một người mà em thường gặp (thầy giáo, cô giáo, chú công an, người hàng xóm,...).
* Tham khảo dàn ý dưới đây:
ĐỀ 1: Em hãy tả hình dáng và tính tình một thầy giáo cũ của em.
I. DÀN Ý
1. Mở bài:
* Giới thiệu chung:
- Em gặp lại thầy giáo cũ trong khi đi mua sách.
- Đó là thầy Thành, dạy ở Trường Tiểu học Xuân Đỉnh, Từ Liêm, Hà Nội.
2. Thân bài:
* Tả thầy giáo:
+ Ngoại hình:
- Tuổi tác: khoảng bốn mươi tuổi.
- Hình dáng: cao gầy.
- Khuôn mặt: vuông chữ điền. Đôi mắt sáng...
+ Tính tình:
- Giản dị, dễ mến.
- Tận tuỵ, yêu thương học trò.
- Giảng bài rất dễ hiểu...
- Là giáo viên giỏi của trường.
- Thầy để lại ấn tượng tốt đẹp và những kỉ niệm khó quên.
3. Kết bài:
* Cảm nghĩ của em:
- Em luôn nhớ đến thầy bằng tình cảm yêu quý, kính phục.
- Em tự nhủ sẽ cố gắng chăm ngoan để xứng đáng là học trò của thầy Thành.
ĐỀ 2: Hãy tả một em bé chừng 4 - 5 tuổi.
I. DÀN Ý
1. Mở bài:
* Giới thiệu chung:
- Em bé đó tên là gì? Mấy tuổi? Trai hay gái? (Bé Hải Yến, 5 tuổi.)
- Quan hệ với em như thế nào? (Em gái)
2. Thân bài:
• Tả em bé:
+ Hình dáng:
- Tầm vóc, thân hình (cao, thấp? mập mạp hay thanh mảnh...?)
- Màu da: trắng trẻo hay ngăm ngăm?
- Mái tóc: dài, ngắn?
- Gương mặt: tròn hay trái xoan? Có nét gì đáng chú ý?
+ Tính nết:
- Có ngoan ngoãn, biết nghe lời hay không?
- Hiền hoà hay nghịch ngợm, hiếu động?
- Có thông minh khéo léo hay không?
- Có tài gì? (Hát, múa, kể chuyện, làm trò, bắt chước người khác...)
3. Kết bài:
* Cảm nghĩ của em:
- Yêu mến bé...
- Thích chơi với bé...