I. Nhận xét:
Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi:
HẠNG A CHÁNG
Nhìn thân hình cân đối của Hạng A Cháng, tất cả các cụ già trong làng đều tấm tắc:
- A Cháng trông như một con ngựa tơ hai tuổi, chân chạy qua chín núi mười khe không biết mệt, khoẻ quá! Đẹp quá!
A Cháng đẹp người thật. Mười tám tuổi, ngực nở vòng cung, da đỏ như lim, bắp tay bắp chân rắn như trắc, gụ. Vóc cao, vai rộng, người đứng thẳng như cái cột đá trời trồng.
Nhưng phải nhìn Hạng A Cháng cày mới thấy hết vẻ đẹp của anh.
Anh đến chuồng trâu dắt con trâu béo nhất, khoẻ nhất. Người và trâu cùng ra ruộng. A Cháng đeo cày. Cái cày của người Hmông to nặng, bắp cày bằng gỗ tốt màu đen, vòng như hình cái cung, ôm lấy bộ ngực nở. Trông anh hùng dũng như một chàng hiệp sĩ cổ đeo cung ra trận.
Tới nương, A Cháng mắc cày xong, quát một tiếng “Mổng!” và bây giờ chỉ còn chăm chăm vào công việc... Hai tay A Cháng nắm đốc cày, mắt nhìn thế ruộng, nhìn đường cày, thân hình nhoài thành một đường cong mềm mại, khi qua trái, lúc tạt phải theo đường cày uốn vòng trên hình ruộng bậc thang như một mảnh trăng lưỡi liềm. Lại có lúc được sá cày thẳng, người anh như rạp hẳn xuống, đôi chân xoải dài hoặc bặm những bước ngắn, gấp gấp...
Sức lực tràn trề của A Cháng là niềm tự hào của dòng họ Hạng, một dòng họ Hmông đang định cư ở chân núi Tơ Bo.
Theo Ma Văn Kháng
Câu 1. Xác định đoạn mở bài và cho biết tác giả giới thiệu người định tả bằng cách nào.
Xác định đoạn mở bài (từ đầu đến... Đẹp quá!):
Giới thiệu người định tả (Hạng A Cháng) bằng cách đưa ra lời khen của các cụ già trong làng về thân hình khoẻ, đẹp của A Cháng.
Câu 2. Ngoại hình của A Cháng có những điểm gì nổi bật?
Ngực nở vòng cung; da đỏ như lim; bắp tay bắp chân rắn như trắc, gụ; vóc cao, vai rộng; người đứng thẳng như cái cột đá trời trồng. Khi đeo cày, trông anh hùng dũng như một chàng hiệp sĩ cổ đeo cung ra trận.
Câu 3. Qua đoạn văn miêu tả hoạt động của A Cháng, em thấy A Cháng là người như thế nào?
A Cháng là người lao động khoẻ mạnh, giỏi giang. Anh cần cù, say mê, tập trung cao độ vào công việc.
Câu 4. Tìm đoạn kết bài và nêu ý chính của đoạn.
Đoạn kết bài (câu văn cuối cùng của bài - Sức lực tràn trề ... chân núi Tơ Bo).
Ý chính của đoạn: Ca ngợi sức lực tràn trề của Hạng A Cháng (là niềm tự hào của dòng họ Hạng).
Câu 5. Từ bài văn trên, nhận xét về cấu tạo của bài văn tả người.
Bài văn tả người thường có ba phần:
1. Mở bài:
- Giới thiệu người định tả.
2. Thân bài:
- Tả ngoại hình (đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng,...).
- Tả tính tình, hoạt động (lời nói, cử chỉ, thói quen, cách cư xử với người khác,...).
3. Kết bài:
- Nêu cảm nghĩ về người được tả
II. Luyện tập:
Lập dàn ý chi tiết cho bài văn tả một người trong gia đình em (chú ý những nét nổi bật về ngoại hình, tính tình và hoạt động của người đó).
* Tham khảo một số dàn ý dưới đây:
ĐỀ 1: Hãy tả bà nội kính yêu của em.
1. Mở bài:
* Giới thiệu chung:
- Bà nội của em.
- Hoàn cảnh sống của bà.
2. Thân bài:
* Miêu tả bà nội:
+ Hình dáng:
- Tuổi tác? Mái tóc, gương mặt (mắt, miệng,...) như thế nào?
- Thân hình cao, thấp? Lưng thẳng hay còng? Chân tay còn khoẻ mạnh hay không?
+ Tính nết:
- Giản dị, mộc mạc, cần cù, siêng năng; khoan dung, độ lượng...
- Thương người, hết lòng vì con cháu...
- Thuộc nhiều ca dao, truyện cổ, hay kể cho các cháu nghe.
- Yêu mến, gắn bó với ngôi nhà thân thuộc, với làng xóm, quê hương...
3. Kết bài:
* Cảm nghĩ của em:
- Bà nội em được mọi người quý mến, nể trọng.
- Em mong bà nội khoẻ mạnh, sống lâu.
ĐỀ 2: Hãy tả anh trai của em.
1. Mở bài:
* Giới thiệu chung:
- Anh trai của em tên là gì?
- Em tả anh ấy trong hoàn cảnh nào?
2. Thân bài:
* Tả anh trai:
+ Hình dáng bên ngoài:
- Độ tuổi.
- Tầm vóc (cao, thấp), dáng người (mập mạp hay săn chắc...).
- Màu da (trắng, đen...).
- Gương mặt (tròn hay vuông chữ điền), mắt, mũi, miệng...?
- Mái tóc (đen, nâu, dày, thưa...).
* Lưu ý: Chọn những chi tiết nổi bật, dễ nhớ.
+ Tính nết:
- Giản dị, vui vẻ, dễ gần.
- Thông minh, hiếu động.
- Có kỉ luật...
+ Tài năng:
- Biết chơi đàn ghi-ta và hát rất hay.
- Khéo léo, cẩn thận.
3. Kết bài:
* Cảm nghĩ của em:
- Yêu quý anh, coi anh như người bạn lớn.
- Muốn sau này cũng giống như anh.