Câu 1. Xếp các từ ngữ trong ngoặc đơn vào nhóm thích hợp nêu dưới đây:
a) Công nhân.
b) Nông dân.
c) Doanh nhân.
d) Quân nhân.
e) Trí thức.
g) Học sinh.
(giáo viên, đại úy, trung sĩ, thợ điện, thợ cơ khí, thợ cấy, thợ cày, học sinh tiểu học, học sinh trung học, bác sĩ, kĩ sư, tiểu thương, chủ tiệm.)
Thứ tự xếp như sau:
a. Công nhân: thợ điện, thợ cơ khí.
b. Nông dân: thợ cấy, thợ cày.
c. Doanh nhân: tiểu thương, chủ tiệm.
d. Quân nhân: đại úy, trung sĩ.
e. Trí thức: giáo viên, bác sĩ, kĩ sư.
g. Học sinh: học sinh tiểu học, học sinh trung học.
Câu 2. Các thành ngữ, tục ngữ dưới đây nói lên những phẩm chất gì của người Việt Nam ta?
a) Chịu thương chịu khó: cần cù, chăm chỉ, không ngại khó ngại khổ.
b) Dám nghĩ dám làm: mạnh dạn, táo bạo, có nhiều sáng kiến và dám thực hiện sáng kiến.
c) Muôn người như một: đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động.
d) Trọng nghĩa khinh tài: coi trọng đạo lí và tình cảm, coi nhẹ tiền của - tài ở đây là tiền của.
e) Uống nước nhớ nguồn: biết ơn người đã đem lại những điều tốt đẹp cho mình, sống có nghĩa có tình, thuỷ chung.
Câu 3. Đọc truyện sau và trả lời câu hỏi:
CON RỒNG CHÁU TIÊN
Ngày xửa ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, có một vị thần tên là Lạc Long Quân. Thân mình rồng, sức khoẻ vô địch, lại có nhiều phép lạ. Bấy giờ, ở vùng núi cao có nàng Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần, nghe vùng đất Lạc Việt có nhiều hoa thơm cỏ lạ bèn tìm đến thăm. Hai người gặp nhau, kết thành vợ chồng. Đến kì sinh nở, Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm trứng. Kì lạ thay, trăm trứng nở ra một trăm người con đẹp đẽ, hồng hào và lớn nhanh như thổi. Sống với nhau được ít lâu, Lạc Long Quân bảo vợ:
- Ta vốn nòi rồng ở miền nước thẳm, nàng là dòng tiên ở chốn non cao. Kẻ trên cạn, người dưới nước, tập quán khác nhau, khó mà ở cùng nhau lâu dài được. Nay ta đem năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương, khi có việc thì giúp đỡ lẫn nhau, đừng quên lời hẹn.
Một trăm người con của Lạc Long Quân và Âu Cơ sau này trở thành tổ tiên của người Việt Nam ta. Cũng bởi sự tích này mà người Việt Nam thường tự hào xưng là con Rồng cháu Tiên và thân mật gọi nhau là đồng bào.
Theo Nguyễn Đổng Chi
a) Vì sao người Việt Nam ta gọi nhau là đồng bào?
Người Việt Nam gọi nhau là đồng bào vì đều sinh ra từ bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ.
b) Tìm từ bắt đầu bằng tiếng đồng (có nghĩa là “cùng”).
- đồng hương (người cùng quê)
- đồng môn (cùng học một thầy, cùng trường)
- đồng chí (người cùng một chí hướng) .
- đồng thời (cùng một lúc)
- đồng bọn (cùng nhóm chuyên làm những việc bất lương)
- đồng bộ (cùng chu kì, tốc độ, thời gian... tạo nên sự phối hợp nhịp nhàng, ăn khớp)
- đồng ca (cùng hát chung một bài)
- đồng cam cộng khổ (vui sướng cùng hưởng, cực khổ cùng chịu)
- đồng cảm (cùng chung cảm xúc, cảm nghĩ).
- đồng dạng (cùng một dạng)
- đồng diễn (cùng biểu diễn)
- đồng đều (đều nhau, ngang nhau)
- đồng điệu (cùng một nỗi lòng)
- đồng hành (cùng đi một đường)
- đồng hao (cùng làm rể một gia đình - Anh em đồng hao.)
- đồng đội (người cùng chiến đấu trong một đơn vị)
- đồng hội đồng thuyền (cùng một cảnh ngộ, một vị trí xã hội)
- đồng khoá (cùng học một khoá)
- đồng khởi (cùng nổi dậy)
- đồng loã (cùng tham gia một hành động bất lương)
- đồng loại (động vật cùng loài, thường chỉ loài người với nhau)
- đồng loạt (cùng loạt như nhau)
- đồng lòng (cùng một lòng, một ý chí)
- đồng minh (cùng một phía phối hợp hành động)
- đồng mưu (cùng mưu tính việc xấu)
- đồng nghĩa (có nghĩa giống nhau)
- đồng nghiệp (cùng làm một nghề)
- đồng ngũ (cùng đội ngũ chiến đấu)
- đồng niên (cùng tuổi)
- đồng phục (quần áo cùng màu, cùng kiểu cho những người cùng tổ chức, ngành)
- đồng tâm (đồng lòng)
- đồng thanh (cùng hát, nói)
- đồng tình (cùng ý, cùng lòng)
- đồng ý (cùng ý kiến như ý kiến đã nêu)
c) Đặt câu với một trong những từ vừa tìm được.
* Tham khảo cách đặt câu dưới đây:
- Cả lớp đồng thanh hát bài Bụi phấn.
- Ngày thứ hai, học sinh toàn trường mặc đồng phục.
- Bố mẹ tôi vốn là bạn đồng học.
- Cả tổ chúng tôi đồng tâm nhất trí vươn lên để trở thành tổ dẫn đầu về học tập của lớp 5A.