BÀI LÀM
Pu-skin là nhà thơ của thời đại. Ông sinh ra và lớn lên trong thời đại cả nước Nga đang bị đè nặng bởi ách thống trị của chế độ nông nổ chuyên chế. Trong khi ở Tây Âu những cuộc cách mạng tư sản đã nổ ra ở Anh, ở Pháp thì nước Nga, các Nga hoàng A-lếch-xan I, Ni-ko-lai I vẫn ra sức duy trì củng cố chế độ này. Chống lại ách nông nô chuyên chế đó, một phong trào giải phóng đã bùng lên trong nhân dân mạnh mẽ và kéo dài qua nhiều thế hệ. Những cuộc khởi nghĩa nông dân, cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại năm 1812, phong trào Cách mạng tháng Chạp do giới trí thức quý tộc tiến bộ lãnh đạo, tiếp đó là phong trào cách mạng dân chủ của các nhà trí thức bình dân đã liên tiếp nổ ra. Chính trong chiếc nôi của phong trào đấu tranh giải phóng đó, hồn thơ của Pu-skin đã được nuôi dưỡng và cất cánh bay cao. Thơ của ông chính là sự thể hiện khát vọng tự do của thời đại, khát vọng giải phóng của nhân dân. Cũng cần lưu ý: Mặc dù xuất thân và lớn lên trong môi trường giáo dục đại quý tộc nhưng ngay từ nhỏ Pu-skin đã sớm tỏ ra nhạy cảm với vẻ đẹp của tâm hồn nhân dân qua các sáng tác dân gian do nhũ mẫu A-ri-a Rô-đi-ốn nốp-na, lão bộc Ni-ki-ta truyền lại. Họ chính là nhịp cầu đầu tiên đưa Pu-skin trở về với cội nguồn văn hóa tinh thần nhân dân Nga. Niềm biết ơn nhũ mẫu, sau này đã được Pu-skin thể hiện qua nhiều vần thơ đằm thắm:
Bạn thân thiết trong những ngày cơ cực
Nguồn mến thương nâng bước cuộc đời con
(Gửi nhũ mẫu, 1825 - Thúy Toàn dịch)