BÀI LÀM
Xuân Diệu là nhà thơ của tình yêu và lòng yêu đời tha thiết. Cái “say đắm đuối” và “non xanh” mơn mởn để hòa vào nhau thành những bản tình ca réo rắt. Đó không chỉ đơn giản là tình ca của tình yêu mà còn là khúc hát giao hòa của con người và thiên nhiên, cuộc sống. “Vội vàng”, mà đặc biệt là những câu cuối bài, bằng bút pháp sôi nổi và đầy biến họa, đã thể hiện rõ cái chất mãnh liệt, nồng nàn rất riêng của Xuân Diệu:
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng
Cho chuếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi!
(Vội vàng)
Mỗi dòng thơ là một cung bậc của vẻ đẹp thiên nhiên, là một giai điệu của niềm đắm say vô tận.
Cũng là thiên nhiên và tình yêu thiên nhiên, cuộc sống nhưng Xuân Diệu có cách thể hiện rất mới lạ, độc đáo. Xưa nay từ cảnh mới sinh tình nên các nhà thơ luôn “tả cảnh” trước rồi mới “ngụ tình” sau. Còn Xuân Diệu đã làm điều ngược lại. Nhà thơ đã dùng cảm xúc rạo rực của mình để thổi vào thiên nhiên một sức sống tràn đầy. Chính yếu tố đặc biệt đó đã biến những dòng thơ thành đảo phách, nổi lên giữa những khúc nhạc vốn đã rất đặc sắc:
Ta muốn ôm
Ta muốn riết...
Ta muốn say...
và hơn thế nữa:
Ta muốn thâu...
Thiên nhiên thật là tuyệt vời! Xuân Diệu ngây ngất, khát khao muốn tận hưởng tất cả. Chính xác hơn là tất cả những gì tươi đẹp nhất.
Xuân Diệu muốn hòa nhập vào “cả một cuộc sống mới bắt đầu mơn mởn”. Từ “ôm” thể hiện cái khát khao đến cháy bỏng và nó cũng làm cho chúng ta có cảm giác rằng lúc Xuân Diệu viết nên dòng thơ cũng là lúc Xuân Diệu quyện tâm hồn mình vào “sự sống”. Sự sống đã bắt đầu từ lâu, từ triệu triệu năm trước nhưng với Xuân Diệu sự sống “mới bắt đầu”. Mới bắt đầu bởi vì chỉ hôm nay đây, lúc này đây, Xuân Diệu mới nhìn được hết từng khía cạnh từng chi tiết nhỏ của cuộc sống.
Vì “mới bắt đầu” nên cái gì cũng non xanh, tất cả đều mang một dáng vẻ hồn nhiên, ngây thơ, trữ tình: “Mây đưa và gió lượn”, “cánh bướm với tình yêu”... Cảnh vật không quá động mà cũng không quá tĩnh: “mây đưa”, “bướm lượn”... Những chuyển động nhẹ nhàng, rất nhẹ nhàng. Xuân Diệu sợ cái bình yên tẻ nhạt bởi vì nó khơi dậy nỗi cô đơn ẩn náu trong nhà thơ. Xuân Diệu cũng sợ cái gì quá mạnh sẽ phá vỡ “thiên đường trần thế”. Nỗi ám ảnh đó dường như luôn tồn tại trong suy nghĩ của nhà thơ.
Đúng như người ta nói: Thơ không có tình yêu thì không phải là thơ của Xuân Diệu. “Cánh bướm tình yêu” khẽ khàng xuất hiện, dường như vô tình se duyên cho Xuân Diệu và cuộc sống. Để rồi lòng Xuân Diệu chuyển sang đắm say mãnh liệt: “thâu”, “một cái hôn nhiều”... Thiên nhiên hiện lên từng chi tiết sắc sảo: non nước, cây, cỏ rạng... Hạnh phúc như tràn ngập tuôn ra bắt đầu từ “cái hôn nhiều”. Đó cũng là nghệ thuật thể hiện của Xuân Diệu. Xuân Diệu thật sự “say” “chuếnh choáng mùi thơm” “đã đẩy ánh sáng” “no nê thanh sắc của trời tươi”. Xuân Diệu đã hoàn tất bức tranh thiên đường hạnh phúc bằng ánh sáng rực rỡ mà dịu dàng lan tỏa khắp nơi. Đó cũng là lúc khép lại bức tranh theo cách riêng của Xuân Diệu. Ông kết thúc đúng vào lúc thiên nhiên đẹp nhất vì như vậy sẽ như vĩnh cửu không bao giờ phai nhạt. Xuân Diệu thiếu thốn hạnh phúc nên ông nâng niu từng phút giây hạnh phúc. Ông xúc động thốt lên:.
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi!
Từ “cắn” làm cho dòng thơ trở nên độc đáo, nó in lên bài thơ dấu ấn của riêng Xuân Diệu - dấu ấn của niềm khát khao hạnh phúc mãnh liệt.
Chỉ với một nghệ thuật duy nhất là nghệ thuật dùng từ, Xuân Diệu đã tạo nên những dòng thơ ngập tràn sức sống, Xuân Diệu khuyên người ta hãy tận hưởng, hãy sống hết mình. Đó không phải là lối sống gấp gáp vội vàng mà là nhịp sống sôi nổi hăng say. Cái gì người ta yêu thì người ta mới có thể ra sức đắp xây. Bằng hồn thơ sôi nổi, cặp mắt non xanh và cái mĩ học lấy con người làm chủ đạo, Xuân Diệu đã tạo nên những dòng thơ rất riêng, thổi vào cuộc sống tình yêu và hạnh phúc.