Trong thế giới tự nhiên vô cùng phong phú bao quanh ta, vi khuẩn có “vinh dự” là đại diện đầu tiên của sự sống. Theo thuyết tiến hóa, sự sống trên trái đất xuất hiện cùng với sự hình thành của các sinh vật đơn bào, trong đó có vi khuẩn. Vậy mà, phải mãi đến cuối thế kỷ 16 nhà phát minh ra kính hiển vi, con người mới biết đến sự có mặt của những “chủ nhân” đầu tiên này của trái đất. Bất công hơn nữa, vi khuẩn thường chỉ được biết đến với một tiếng xấu duy nhất: nói đến vi khuẩn, ai trong chúng ta lại không nghĩ ngay đến những tác nhân gây bệnh khủng khiếp! Thực ra trong tất cả các vi sinh vật được phát hiện cho đến nay, chỉ có 0,1% là số vi khuẩn gây bệnh, 99,9% còn lại là các vi khuẩn có hoạt động cần thiết cho con người, hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp.
Hằng năm, các vi sinh vật tiêu hủy toàn bộ lượng của các chất sống, nhờ đó đảm bảo tới 90% khi cácbonic có trong khí quyển. Mà chúng ta đều biết, khi cácbonic cần cho quá trình quang hợp của thực vật như thế nào. Đóng góp của vi khuẩn trong việc đồng hóa chất sống cũng không kém phần quan trọng: 30 - 50% trong tổng số chất hữu cơ trên trái đất được sinh ra từ các loại tảo biển vi trôi nổi trên các đại dương.
Các vi sinh vật không chỉ có công sinh thành ra sự sống trên hành tinh chúng ta, mà còn có vai trò quyết định sự tồn tại mãi mãi của sự sống. Bởi lẽ đơn giản là không có các vi sinh vật thì không thể có nước sạch. Trong các lớp bùn cặn dưới các bể lọc, hàng tỉ hàng tỉ con vi khuẩn ngày đêm cần cù kiếm các chất thải hữu cơ thành khí mê-tan, đây chính là một quá trình lên men giúp thu hồi tới 80% năng lượng lẽ ra bị bỏ phí.
Vi khuẩn còn góp phần rất quan trọng trong việc chế biến thức ăn cho con người. Chẳng hạn, nhiều loại thực phẩm như thịt, bánh kẹo, nước giải khát được ưa chuộng thực chất là sản phẩm lên men nhờ tác động của vi khuẩn. Ngay trong cơ thể của chúng ta, có mấy ai biết được ở ruột già có vi khuẩn cộng sinh lên men thôi góp phần giúp cơ thể ta hấp thụ “vét” những chất còn cần thiết cho cơ thể.
Cũng nhờ các vi sinh vật mà con người mới chế ngự được nhiều tác nhân gây bệnh tật vô hình. Quả thật, chính nhờ sự tham gia của chúng mà ngày nay chúng ta mới có trong tay các loại vắc-xin và thuốc kháng sinh công hiệu để chống lại các vi trùng gây bệnh đã từng làm cho họ nhà vi khuẩn nói chung bị vạ lây tiếng xấu. Ngay từ năm 1966, người ta đã phát hiện ra một loại mốc, có khả năng chỉ qua quá trình lên men tạo ra được loại thuốc đang được các nhà khoa học săn lùng: đó chính là loại thuốc đặc hiệu chữa thấp khớp nổi tiếng có tên là coóc-ti-dôn. Cùng với thời gian, các loại vi khuẩn, mốc đang được khai thác và sử dụng với quy mô ngày càng rộng lớn.