ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT

A. YÊU CẦU

Bằng những ngữ liệu về Khởi ngữ, và các thành phần biệt lập, Liên kết câu và liên kết đoạn văn, Nghĩa tường minh và hàm ý, bài ôn tập này giúp các em hệ thống hoá lại kiến thức mà các em đã học trong học kì 2.

B. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP

KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

Bài tập 1. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của cậu. Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết (theo mẫu). (Xem các câu a, b, c, d trong SGK).

Bài tập 2. Viết một đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu, trong đó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ và một câu chứa thành phần tình thái.

Gợi ý

Đoạn văn giới thiệu phải nói về tác phẩm Bến quê của Nguyễn Minh Châu và phải có ít nhất một câu có khởi ngữ, một câu có thành phần tình thái.

LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN

Bài tập 1, 2. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích dưới đây thể hiện phép liên kết nào?

Ghi kết quả phân tích ở bài tập trên vào bảng tổng kết theo mẫu (SGK tập 2, tr. 110)

Gợi ý

Bài tập 1 và 2.

Bài tập 3. Nêu rõ sự liên kết về nội dung, về hình thức giữa các câu trong đoạn văn em viết về truyện ngắn Bến quê của Nguyễn minh Châu.

Gợi ý

Để làm bài tập này, em căn cứ vào bài viết của mình.

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

Bài tập 1. Đọc truyện cười sau đây và cho biết người ăn mày muốn nói điều gì với người nhà giàu qua câu nói được in đậm ở cuối truyện (Truyện cười Chiếm hết chỗ, SGK tập 2).

Gợi ý

Trong câu in đậm ở cuối truyện, người ăn mày muốn nói (bằng hàm ý) với người nhà giàu rằng địa ngục là chỗ dành cho các ông (những nhà giàu).

Bài tập 2. Tìm hàm ý của các câu in đậm dưới đây. Cho biết trong mỗi trường hợp, hàm ý đã được tạo ra bằng cách cố ý vi phạm phương châm hội thoại nào (Các đoạn a, b - SGK).

Gợi ý

a) Từ câu in đậm có thể hiểu: Nam có ý chê nhưng sợ làm mếch lòng bạn nên đã cố ý vi phạm phương châm hội thoại: nói mơ hồ (phương châm cách thức) và chệch đề tài (phương châm quan hệ).

b) Từ câu in đậm có thể hiểu: Huệ muốn nói rằng còn Nam và Tuấn mình chưa báo. Huệ cố ý vi phạm phương châm về lượng (nói thiếu Nam và Tuấn).