Bài 6. TRUYỆN KIỀU CỦA NGUYỄN DU
A. YÊU CẦU
Nắm được hai phần của bài học: tác giả Nguyễn Du và tác phẩm Truyện Kiều.
- Về tác giả Nguyễn Du: hiểu những nét chủ yếu về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Nguyễn Du.
- Về tác phẩm Truyện Kiều: nắm được cốt truyện (theo tóm tắt cốt truyện), nắm được giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của nội dung tác phẩm; giá trị nghệ thuật trên phương diện ngôn ngữ và thể loại.
B. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP
Câu hỏi 1. Nêu những nét chính về thời đại, gia đình, cuộc đời Nguyễn Du đã có ảnh hưởng đến việc sáng tác Truyện Kiều.
Gợi ý
Những nét chính về thời đại, gia đình, cuộc đời của Nguyễn Du có ảnh hưởng đến việc sáng tác Truyện Kiều:
- Về thời đại: Nguyễn Du sống trong giai đoạn lịch sử đầy biến động (cuối thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX), chế độ phong kiến khủng hoảng trầm trọng, nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân nổi lên mạnh mẽ, tiêu biểu là phong trào Tây Sơn. Những biến cố của lịch sử, xã hội giai đoạn này đã ảnh hưởng trực tiếp đến gia đình, bản thân Nguyễn Du và đã in dấu ấn trong tác phẩm Truyện Kiều.
- Về gia đình: Nguyễn Du sinh trưởng trong một gia đình đại quý tộc, có truyền thống văn học, có người đỗ đạt cao và nhiều đời làm quan (cha là Nguyễn Nghiễm từng đỗ tiến sĩ, làm Tể tướng, anh cùng cha khác mẹ là Nguyễn Khản, từng làm quan to dưới triều vua Lê, chúa Trịnh). Nhưng khi phong trào khởi nghĩa nổi lên, gia đình sa sút.
- Về cuộc đời của Nguyễn Du: Khi chín tuổi, ông đã mồ côi cha, mười hai tuổi mồ côi mẹ. Ông phải sống lưu lạc, ẩn dật nhiều nơi; ra làm quan cho triều Nguyễn, đi sứ... Sự từng trải của cuộc đời phiêu bạt đã khiến ông có một vốn sống phong phú.
Bản thân Nguyễn Du là người có kiến thức rộng, có năng khiếu văn chương, lại được lăn lộn trong thực tế, có điều kiện cảm thông sâu sắc với nỗi thống khổ của nhân dân.
Tất cả các yếu tố trên đã ảnh hưởng sâu sắc đến những sáng tác của ông, đặc biệt là Truyện Kiều.
Câu hỏi 2. Kể tóm tắt Truyện Kiều theo ba phần của tác phẩm.
Gợi ý
Tham khảo phần Tóm tắt tác phẩm trong SGK (ba phần) để kể lại. Chú ý các tình tiết được trình bày trong các phần này.