Bài 3. TUYÊN BỐ THẾ GIỚI VỀ SỰ SỐNG CÒN, QUYỀN ĐƯỢC BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ EM

A. YÊU CẦU

- Thấy được thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay, thấy được việc bảo vệ, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em là một trong những vấn đề quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa toàn cầu. Văn bản có bố cục rõ ràng, liên kết chặt chẽ, luận chứng đầy đủ, toàn diện.

- Rèn kĩ năng hiểu, phân tích một văn bản thuộc thể loại nghị luận chính trị - xã hội.

B. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP

Câu hỏi 1. Văn bản này (gồm 17 mục) được bố cục thành mấy phần? Phân tích tính hợp lí, chặt chẽ của bố cục văn bản.

Gợi ý

- Văn bản "Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em" gồm 17 mục, ngoài phần tuyên bố về mục đích tham dự hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em và nhận thức về nhu cầu, quyền được chăm sóc, phát triển của trẻ em, văn bản được bố cục thành ba phần:

+ Phần 1 (Sự thách thức): Phân tích thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới (trẻ em trước hiểm hoạ chiến tranh và bạo lực; trẻ em trong thảm hoạ đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, dịch bệnh, ma tuý,...). Đây là những thách thức đặt ra cho các nhà chính trị.

+ Phần 2 (Cơ hội): Chỉ ra những điều kiện thuận lợi của bối cảnh quốc tế trong việc thúc đẩy việc chăm sóc, bảo vệ quyền trẻ em. Điều kiện để bảo đảm một tương lai tốt đẹp cho trẻ em.

+ Phần 3 (Nhiệm vụ): Xác định những nhiệm vụ cụ thể cần phải thực hiện của từng quốc gia và cộng đồng quốc tế vì sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em.

- Ba phần của văn bản này có quan hệ chặt chẽ với nhau. Hai phần trước là cơ sở, căn cứ để rút ra những nội dung ở phần sau.

Câu hỏi 2. Ở phần "Sự thách thức", bản Tuyên bố đã nêu lên thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới ra sao? Nhận thức, tình cảm của em khi đọc phần này như thế nào?

Gợi ý

- Phần “Sự thách thức” nêu thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới được trình bày theo những nội dung:

+ Trẻ em trở thành nạn nhân của hiểm hoạ chiến tranh và bạo lực, của sự phân biệt chủng tộc, của sự xâm lược, phải sống tha hương, bị lãng quên

+ Trẻ em là nạn nhân của thảm hoạ đói nghèo và khủng hoảng kinh tế, của nạn vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp.

+ Tình trạng trẻ em chết do suy dinh dưỡng, bệnh tật và ma tuý (con số đau lòng: 40000 trẻ em/ ngày).

- Em có thể nêu những suy nghĩ, nhận thức của mình trước thực trạng trên. Nêu thêm những thực trạng khác như: nạn buôn bán trẻ em, trẻ em phạm tội, trẻ em mắc HIV...

Câu hỏi 3. Qua phần "Cơ hội", em thấy việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong bối cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện thuận lợi gì?

Gợi ý

Trong bối cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện thuận lợi để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Những điều kiện thuận lợi này được nêu ra ở phần "Cơ hội":

- Sự liên kết giữa các nước có thể tạo ra đủ các phương tiện, kiến thức để bảo vệ, chăm sóc trẻ em.

- Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế mở ra những khả năng giải quyết những vấn đề về phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, ngăn chặn dịch bệnh, giải trừ quân bị, tăng cường phúc lợi trẻ em.

- Công ước về quyền trẻ em ra đời đã tạo cơ hội mới để cho quyền và phúc lợi của trẻ em được thực sự tôn trọng.

Câu hỏi 4. Ở phần "Nhiệm vụ", bản Tuyên bố đã nêu lên khá nhiều điểm mà từng quốc gia và cả cộng đồng quốc tế cần phải nỗ lực phối hợp hành động. Hãy phân tích tính chất toàn diện của nội dung phần này.

Gợi ý

Trong phần "Nhiệm vụ", bản Tuyên bố đã đề ra 8 nhiệm vụ cụ thể rất cơ bản và cấp thiết cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế về quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em. Đó là những nhiệm vụ:

- Tăng cường sức khoẻ và chế độ dinh dưỡng của trẻ em.

- Quan tâm, chăm sóc đến trẻ tàn tật, trẻ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

- Bảo đảm quyền bình đẳng giữa trẻ em trai và gái.

- Bảo đảm cho trẻ được học hết bậc phổ thông cơ sở.

- Cần giáo dục trách nhiệm kế hoạch hoá gia đình.

- Giúp trẻ nhận thức được giá trị của bản thân.

- Bảo đảm tăng trưởng, phát triển kinh tế.

- Cần có hợp tác quốc tế để thực hiện các nhiệm vụ trên.

Những nội dung này thể hiện tính toàn diện trong việc định hướng hành động. Mỗi một nhiệm vụ tương ứng với một phương diện cần quan tâm: chăm sóc sức khoẻ; quan tâm đến trẻ em tàn tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt; bình đẳng giữa trẻ trai và gái, học hành, sức khoẻ sinh sản của phụ nữ, phát triển kinh tế, hợp tác quốc tế,... và đặc biệt là giúp các em nhận thức được giá trị bản thân.

Câu hỏi 5. Qua bản Tuyên bố, em nhận thức như thế nào về tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em, về sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề này?

Gợi ý

- Bản Tuyên bố cho chúng ta thấy được tầm quan trọng, tính cấp bách có ý nghĩa toàn cầu của nhiệm vụ vì sự sống còn, quyền được bảo vệ, phát triển của trẻ em.

- Sự quan tâm của cộng đồng quốc tế về vấn đề này: Trên tinh thần và tương lai của nhân loại, bản Tuyên bố đã đưa ra những nhiệm vụ cũng là chiến lược hành động một cách toàn diện cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế. Công việc này còn đòi hỏi sự quan tâm của từng gia đình, từng cá nhân trong mỗi cộng đồng.