I. Nhận xét:

1. Tìm các vế câu trong mỗi câu ghép dưới đây. Xác định chủ ngữ, vị ngữ của mỗi vế câu:

a) Buổi chiều, nắng vừa nhạt, sương đã buông nhanh xuống mặt biển.

- Vế 1: Buổi chiều, nắng (CN) / vừa nhạt, (VN)

- Vế 2: sương (CN)/ đã buông nhanh xuống mặt biển.(VN)

b) Chúng tôi đi đến đâu, rừng rào rào chuyển động đến đấy.

- Vế 1: Chúng tôi (CN)/ đi đến đâu,(VN)

- Vế 2: rừng (CN)/ rào rào chuyển động đến đấy.(VN)

2. Các từ in đậm trong hai câu ghép trên được dùng làm gì? Nếu lược bỏ những từ ấy thì quan hệ giữa các vế câu có gì thay đổi?

+ Các từ vừa... đã.., đâu... đấy, trong hai câu trên dùng để nối vế câu 1 với vế câu 2.

+ Nếu ta bỏ các từ vừa... đã..., đâu... đấy, thì quan hệ giữa các vế câu không còn chặt chẽ như trước nữa.

Ví dụ: Hai sự việc nắng nhạt, sương buông nhanh xuống mặt biển chỉ được đặt bên cạnh nhau, chứ không còn quan hệ chặt chẽ về mặt thời gian như trước.

- Có khi, câu văn trở nên không hoàn chỉnh (câu b).

3. Tìm những từ có thể thay thế cho các từ in đậm trong hai câu ghép đã dẫn.

Ngoài 2 cặp từ hô ứng vừa... đã..., đâu... đấy... dùng để nối các vế câu ghép biểu thị quan hệ hô ứng, ta còn có thể sử dụng các cặp từ hô ứng khác như:

- Với câu a: vừa... đã..., chưa... đã..., mới... đã..., vừa... vừa..., càng... càng...

- Với câu b: đâu... đấy, chỗ nào... chỗ ấy.

4. Nêu cách nối các vế câu ghép bằng cặp từ hô ứng?

+ Để thể hiện quan hệ về nghĩa giữa các vế câu, ngoài quan hệ từ, ta còn có thể nối các vế câu ghép bằng một số cặp từ hô ứng như:

- vừa... đã...; chưa... đã...; mới... đã...; vừa... vừa...; càng... càng...

- đâu... đấy; nào... ấy; sao... vậy; bao nhiêu... bấy nhiêu

+ Khi dùng các từ hô ứng để nối các vế trong câu ghép thì phải dùng cả hai từ, không thể đảo trật tự các vế câu cũng như vị trí của các từ hô ứng ấy.

II. Luyện tập:

Câu 1. Trong những câu ghép dưới đây, các vế câu được nối với nhau bằng những từ nào?

a) Ngày chưa tắt hẳn, trăng đã lên rồi

Ngày chưa tắt hẳn, / trăng đã lên rồi.

Hai vế câu được nối với nhau bằng cặp từ hô ứng chưa... đã...

b) Chiếc xe ngựa vừa đậu lại, tôi đã nghe tiếng ông từ trong nhà vọng ra.

Chiếc xe ngựa vừa đậu lại, / tôi đã nghe tiếng ông từ trong nhà vọng ra.

Hai vế câu được nối với nhau bằng cặp từ hô ứng vừa... đã...

c) Trời càng nắng gắt, hoa giấy càng hồng lên rực rỡ.

Trời càng nắng gắt / hoa giấy càng hồng lên rực rỡ.

Hai vế câu được nối với nhau bằng cặp từ hô ứng càng... càng...

Câu 2. Tìm các cặp từ hô ứng thích hợp với mỗi chỗ trống:

a) Mưa ... to, gió ... thổi mạnh.

Mưa càng to, gió càng thổi mạnh.

b) Trời ... hứng sáng, nông dân ... ra đồng.

Trời mới hửng sáng, nông dân đã ra đồng.

Trời chưa hứng sáng, nông dân đã ra đồng.

Trời vừa hứng sáng, nông dân đã ra đồng.

c) Thuỷ Tinh dâng nước cao ..., Sơn Tinh làm núi cao lên ...

Thuỷ Tinh dâng nước cao bao nhiêu, Sơn Tinh làm núi cao lên bấy nhiêu.