I. Nhận xét:

1. Cách nối và cách sắp xếp các vế câu trong hai câu ghép sau đây có gì khác nhau?

a) Nếu trời trở rét thì con phải mặc thật ấm.

+ Câu ghép này có hai vế:

- Vế câu chỉ điều kiện: Nếu trời trở rét

- Vế câu chỉ kết quả: thì con phải mặc thật ấm.

+ Hai vế câu được nối với nhau bằng cặp quan hệ từ: Nếu ... thì ...

b) Con phải mặc ấm, nếu trời rét.

+ Câu ghép này có hai vế:

- Vế câu chỉ kết quả được đặt trước: Con phải mặc ấm,

- Vế câu chỉ điều kiện được đặt sau: nếu trời rét.

+ Hai vế câu được nối với nhau bằng dấu phẩy và quan hệ từ nếu.

2. Tìm thêm những cặp quan hệ từ có thể nối các vế câu có quan hệ điều kiện - kết quả, giả thiết - kết quả.

Cặp quan hệ từ: nếu... thì..., nếu như... thì...; hễ... thì...; hễ mà... thì...; giá... thì..., giá mà... thì..., giả sử... thì...

3. Thế nào là câu ghép thể hiện quan hệ điều kiện - kết quả, giả thiết kết quả?

Để thể hiện quan hệ điều kiện - kết quả, giả thiết - kết quả giữa hai vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng:

- Một quan hệ từ: nếu, hễ, giá, thì,...

- Hoặc một cặp quan hệ từ: nếu... thì..., nếu ... thì...; hễ... thì...; hễ mà... thì...; giá... thì...

II. Luyện tập:

Câu 1. Tìm vế câu chỉ điều kiện (giả thiết), vế câu chỉ kết quả và các quan hệ từ nối chúng trong những ví dụ sau:

a) Nếu ông trả lời đúng ngựa của ông đi một ngày được mấy bước thì tôi sẽ nói cho ông biết trâu của tôi cày một ngày được mấy đường.

- Vế câu chỉ điều kiện (giả thiết): Nếu ông trả lời đúng ngựa của ông đi một ngày được mấy bước

- Vế câu chỉ kết quả: thì tôi sẽ nói cho ông biết trâu của tôi cày một ngày được mấy đường.

- Hai vế câu được nối với nhau bằng cặp quan hệ từ: Nếu ... thì ...

b) Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ câu trắng

Nếu là hoa, tôi sẽ là một đoá hướng dương

Nếu là mây, tôi sẽ là một vầng mây ấm

Là người, tôi sẽ chết cho quê hương.

- Vế câu chỉ điều kiện (giả thiết): Nếu là chim

- Vế câu chỉ kết quả: tôi sẽ là loài bồ câu trắng.

- Vế câu chỉ điều kiện (giả thiết): Nếu là hoa

- Vế câu chỉ kết quả: tôi sẽ là một đoá hướng dương.

- Vế câu chỉ điều kiện (giả thiết): Nếu là mây

- Vế câu chỉ kết quả: tôi sẽ là một vầng mây ấm.

Là người, tôi sẽ chết cho quê hương. (Được coi là một câu đơn mở đầu bằng trạng ngữ: Là người.).

- Các câu được mở đầu bằng quan hệ từ Nếu, quan hệ từ thì đã bị lược bớt.

Câu 2. Tìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống để tạo ra những câu ghép chỉ nguyên nhân - kết quả hoặc giả thiết - kết quả:

a) ... chủ nhật này trời đẹp ... chúng ta sẽ đi cắm trại.

b) ... bạn Nam phát biểu ý kiến ... cả lớp lại trầm trồ khen ngợi.

c) ... ta chiếm được điểm cao này ... trận đánh sẽ rất thuận lợi.

a. Nếu (nếu mà, nếu như) chủ nhật này trời đẹp thì chúng ta sẽ đi cắm trại. (giả thiết - kết quả)

- Vì chủ nhật này trời đẹp nên chúng ta sẽ đi cắm trại. (nguyên nhân- kết quả)

b. Hễ bạn Nam phát biểu ý kiến thì cả lớp lại trầm trồ khen ngợi. (giả thiết - kết quả)

c. Nếu (giá) ta chiếm được điểm cao này thì trận đánh sẽ rất thuận lợi. (giả thiết - kết quả)

Câu 3. Thêm vào chỗ trống một vế câu thích hợp để tạo thành câu ghép chỉ điều kiện - kết quả hoặc giả thiết - kết quả:

a) Hễ em được điểm tốt...

- Hễ em được điểm tốt thì cả nhà mừng vui.

- Hễ em được điểm tốt là cả nhà mừng vui.

b) Nếu chúng ta chủ quan...

Nếu chúng ta chủ quan thì nhất định sẽ thất bại.

c) ... thì Hồng đã có nhiều tiến bộ trong học tập.

- Giá mà (giá như) chịu khó học hành thì Hồng đã có nhiều tiến bộ trong học tập.

- Nếu (nếu mà) chịu khó học hành thì Hồng đã có nhiều tiến bộ trong học tập.