I. Đọc kĩ bài:
- Đọc nhiều lần bài thơ, nhớ kĩ các hình ảnh, chi tiết nổi bật.
- Đọc diễn cảm bằng giọng vui vẻ, hồn nhiên, đầy cảm hứng ca ngợi trẻ em.
- Chú ý các từ ngữ khó phát âm: Pô-pốp, ghê gớm, nửa, sung sướng, lửa, ngộ nghĩnh, sáng suốt,...
II. Tóm tắt nội dung:
Bài thơ ca ngợi trẻ em hồn nhiên, thông minh, là tương lai của đất nước, của nhân loại. Vì trẻ em, mọi hoạt động của người lớn trở nên có ý nghĩa. Vì trẻ em, người lớn tiếp tục vươn lên, chinh phục những đỉnh cao.
III. Gợi ý trả lời câu hỏi:
1. Nhân vật tôi và nhân vật Anh trong bài thơ là ai? Vì sao chữ “Anh” được viết hoa?
- Nhân vật “tôi” là tác giả - nhà thơ Đỗ Trung Lai.
- “Anh” là phi công vũ trụ Pô-pốp.
- Chữ Anh được viết hoa để bày tỏ lòng kính trọng phi công vũ trụ Pô-pốp đã hai lần được phong tặng danh hiệu cao quý: Anh hùng Liên Xô.
2. Cảm giác thích thú của vị khách về phòng tranh được bộc lộ qua những chi tiết nào?
- Qua lời mời xem tranh rất nhiệt thành của khách được nhắc lại đầy tự hào, háo hức: Anh hãy nhìn xem, Anh hãy nhìn xem!
- Qua các từ ngữ biểu lộ thái độ ngạc nhiên, vui sướng của vị khách quý: Có ở đâu đầu tôi to được thế? Và thế này thì “ghê gớm” thật: Trong đôi mắt chiếm nửa già khuôn mặt - Các em tô lên một nửa số sao trời!
- Qua vẻ mặt: vừa xem, vừa sung sướng mỉm cười.
3. Tranh vẽ của các bạn nhỏ có gì ngộ nghĩnh?
- Đầu phi công vũ trụ Pô-pốp rất to.
- Đôi mắt to chiếm nửa già khuôn mặt, trong đó có rất nhiều sao trời.
- Ngựa xanh nằm trên cỏ, ngựa hồng phi trong lửa.
- Mọi người đều quàng khăn đỏ.
- Các anh hùng là những đứa trẻ lớn hơn.
4. Nét vẽ ngộ nghĩnh của các bạn chứa đựng những điều gì sâu sắc?
- Vẽ nhà du hành vũ trụ đầu rất to, các bạn nhỏ có ý nói trí tuệ của Anh rất đáng nể phục.
- Vẽ đôi mắt to chiếm nửa già khuôn mặt, trong đôi mắt chứa một nửa số sao trời, các bạn nhỏ muốn nói đến khát vọng, ước mơ chinh phục vũ trụ của anh.
- Vẽ cả thế giới quàng khăn đỏ và coi các anh hùng chỉ là những đứa - trẻ - lớn - hơn, các bạn nhỏ thể hiện mong muốn người lớn gần gũi với trẻ em, hoặc người lớn cũng hồn nhiên, có tâm hồn trẻ trung như trẻ em; hiểu được trẻ em; cùng vui chơi với trẻ em, người lớn cũng giống như trẻ em, chỉ lớn hơn về mặt hình dáng mà thôi...
5. Ba dòng thơ cuối là lời nói của ai? Em hiểu ba dòng thơ cuối như thế nào?
+ Lời anh hùng Pô-pốp nói với nhà thơ Đỗ Trung Lai.
+ Ý nghĩa ba dòng thơ cuối:
- Nếu không có trẻ em, mọi hoạt động trên thế giới sẽ vô nghĩa.
- Người lớn làm mọi việc vì trẻ em.
- Trẻ em là tương lai của thế giới.
- Trẻ em là tương lai của loài người.
- Vì trẻ em, mọi hoạt động của người lớn trở nên có ý nghĩa.
- Vì trẻ em, người lớn tiếp tục vươn lên, chinh phục những đỉnh cao.
IV. Thực hành - Luyện tập:
1/ Học thuộc lòng bài thơ.
2/ Chuyển nội dung đoạn trích bài thơ Nếu trái đất thiếu trẻ con thành một bài văn.
* Tham khảo bài viết dưới đây:
Sáng chủ nhật vừa qua, tôi và anh Pô-pốp - phi công vũ trụ Liên Xô cùng vào Cung Thiếu nhi gặp các em tham dự cuộc thi vẽ để xem tranh. Thành phố Hồ Chí Minh có rất nhiều gương mặt “hoạ sĩ” ở lứa tuổi thiếu nhi.
Pô-pốp vui vẻ bảo tôi: “Này, anh hãy nhìn xem, có ở đâu mà đầu tôi to được như thế này? Bức tranh kia ghê gớm thật!”. “Hoạ sĩ đã vẽ bao nhiêu là sao trời trong đôi mắt to chiếm già nửa khuôn mặt! Thật là kì lạ!”.
Anh lần lượt xem từng bức tranh và sung sướng mỉm cười, nụ cười hồn nhiên, ngây thơ như trẻ nhỏ. Bức tranh do cô bé độ bảy, tám tuổi vẽ những chú ngựa đang thích thú lăn mình trên bãi cỏ xanh. Bức tranh của chú bé bên cạnh lại vẽ những chú ngựa hồng phi nhanh trong lửa đỏ.
Qua con mắt hồn nhiên và suy nghĩ thơ dại của các em, cả thế giới quàng khăn đỏ và các anh hùng chỉ là những đứa trẻ lớn hơn.
Ngắm những bức tranh được vẽ ra từ bàn tay non nớt, xinh xinh tựa những cánh hoa, tôi thầm nghĩ: “Ngộ nghĩnh thay là các em, mà sáng suốt thay cũng là các em!”. Tôi lặng người sau lời nhận xét đầy ý nghĩa của Pô-pốp - người hai lần được tấn phong danh hiệu cao quý là Anh hùng Liên Xô: “Nếu trên trái đất này, trẻ con, biến mất, thì bay hay bò cũng vô nghĩa như nhau. Trẻ con, đó là tương lai, là hạnh phúc của trái đất này!”.