Danh từ (tiếp theo)

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

Danh từ chung và danh từ riêng

1. Điền các danh từ vào bảng phân loại từ các câu:

Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm - Hà Nội.

Danh từ chung: Vua, công ơn, tráng sĩ, phong, lập, đền, thờ, làng

Danh từ riêng: Phù Đổng Thiên Vương, Gióng, Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội

2. Về cách viết danh từ riêng trong câu trên:

- Phải viết hoa chữ cái đầu (các chữ là tên gọi).

3. Nhắc lại qui tắc viết hoa đã học, cho ví dụ minh hoạ

- Tên người, tên địa lí Việt Nam và tên người tên địa lí nước ngoài đã phiên âm qua Hán - Việt phải viết hoa chữ đầu tiên của mỗi tiếng.

Ví dụ: Hồ Chí Minh, Nguyễn Trãi, Tố Hữu, Lạng Sơn, Hậu Giang, Bến Tre, Mạnh Tử, Nã Phá Luân, Bắc Kinh, Nữu Ước...

- Tên người và địa lí nước ngoài phiên âm trực tiếp thì viết hoa mỗi chữ cái đầu tiên của mỗi thành phần tạo thành tên riêng đó.

Ví dụ: Vlađimia Ilich Lenin, Vich-to Huy-gô, Mat-xcơ-va, Pa-ri...

- Tên riêng của cơ quan, tổ chức các giải thưởng, danh hiệu, huân, huy chương thường là một cụm từ thì viết hoa chữ cái đầu của bộ phận tạo nên cụm từ đó.

Ví dụ: Liên hiệp quốc, giải thưởng Nô-ben, huân chương Chiến sĩ hạng ba, huy chương Kháng chiến hạng nhất... (tìm ví dụ minh hoạ)

II. LUYỆN TẬP:

1. Danh từ chung: miền, đất, cư, nước, ta, vị thần, nòi, rồng, con trai, tên

Danh từ riêng: Lạc Việt, Bắc Bộ, Long Nữ, Lạc Long Quân .

Lưu ý: Học sinh nên rà soát lại xem còn từ nào là danh từ không (chú ý có những từ không phải là danh từ chung, danh từ riêng nhưng các em chưa được học).

2. Các từ in đậm dưới đây là danh từ riêng:

a. Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng tiếng hót kì diệu của Họa Mi đã làm cho tất cả bừng tỉnh dậy.

(Các từ Chim, Mây, Nước, Hoa đã nhân hóa như danh từ riêng.)

b. Nàng Út bẽn lẽn dâng lên Vua mâm bánh nhỏ.

c. Khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy.

(Nàng Út và làng Cháy là tên gọi riêng của một người và một làng. Vậy đây là danh từ riêng phải viết hoa.)

3. Viết lại các danh từ riêng trong đoạn thơ sau đây của nhà thơ Tố Hữu cho đúng. (Có bạn chép mà quên viết hoa một số danh từ riêng):

Ai đi Nam Bộ

Tiền giang, hậu giang (Hậu giang)

Ai vô thành phố Hồ Chí Minh rực rỡ tên người.

Ai về thăm bưng biền đồng tháp (Đồng Tháp)

Việt Bắc miền Nam, mồ ma giặc pháp (Pháp)

Nơi chôn nhau cắt rốn của ta.

Ai đi Nam, Ngãi, Bình, Phú, khánh hoà (Khánh Hoà )

Ai vô phan rang, phan thiết (Phan Rang, Phan Thiết)

Ai lên tây nguyên, công tum, đắc lắc (Tây Nguyên, Công Tum, Đắc Lắc)

Khu năm dằng dặc khúc ruột miền trung (Trung)

Ai về với quê hương ta tha thiết Sông hương, bến hải, cửa Tùng... (Sông Hương, bến Hải)

Ai vô đó với đồng bào, đồng chí

Nói với nửa việt nam yêu quý (Việt Nam)

Rằng: nước ta là của chúng ta

Nước việt nam dân chủ cộng hoà (Việt Nam)