Câu 1. Phân tích cấu tạo của từng tiếng trong câu tục ngữ dưới đây. Ghi kết quả phân tích vào bảng theo mẫu sau:

Khôn ngoan đối đáp người ngoài

Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.

Tiếng Âm đầu Vần Thanh
hoài h oai huyền

* Các em kẻ bảng theo mẫu, suy nghĩ kĩ rồi chỉ ra các bộ phận cấu tạo của từng tiếng. Sau đó ghi kết quả vào bảng.

* Phân tích như sau là đúng:

Tiếng Âm đầu Vần Thanh
khôn kh ôn ngang
ngoan ng oan ngang
đối đ ôi sắc
đáp đ ap sắc
người ng ươi huyền
ngoài ng oai huyền
gà g a huyền
cùng c ung huyền
một m ôt nặng
mẹ m e nặng
chớ ch ơ sắc
hoài h oai huyền
đá đ a sắc
nhau nh au ngang

Câu 2. Tìm những tiếng bắt vần với nhau trong câu tục ngữ trên.

Đây là hai câu thơ lục bát, dòng trên 6 tiếng, dòng dưới 8 tiếng. Tiếng thứ 6 của câu lục vần với tiếng thứ 6 của câu bát: ngoài, hoài; hai tiếng này có cùng vần oai.

Câu 3. Ghi lại từng cặp tiếng bắt vần với nhau trong khổ thơ sau. So sánh các cặp tiếng ấy xem cặp nào có vần giống nhau hoàn toàn, cặp nào có vần giống nhau không hoàn toàn:

Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

+ Các cặp tiếng bắt vần với nhau: choắt - thoắt / xinh - nghênh

+ Cặp có vần giống nhau hoàn toàn: choắt - thoắt (vần: oắt)

+ Cặp có vần giống nhau không hoàn toàn: xinh - nghênh (vần: inh - ênh)

Câu 4. Qua các bài tập trên, em hiểu thế nào là hai tiếng bắt vần với nhau?

Hai tiếng bắt vần với nhau là hai tiếng có phần vần giống nhau hoàn toàn hoặc không hoàn toàn.

Câu 5. Giải câu đố chữ sau:

Bớt đầu thì bé nhất nhà

Đầu đuôi bỏ hết hoá ra béo tròn

Để nguyên, mình lại thon thon

Cùng cậu trò nhỏ lon ton tới trường.

(Là chữ gì?)

Các em đọc kĩ câu đố, đây là câu đố chữ, liên hệ với hình vẽ để suy luận. Bớt đầu có nghĩa là bỏ âm đầu, bỏ đuôi có nghĩa là bỏ âm cuối.

Từng bước giải đố để tìm ra lời giải là chữ bút.

Bút bỏ b thành út (bé nhất nhà); bỏ đầu b và đuôi t thành ú (béo tròn); để nguyên thì chữ đó là chữ bút.